TranslateTokofobie – Extreme angst voor de bevalling
Je zenuwachtig of een beetje angstig voelen ten opzichte van je zwangerschap en/of bevalling is heel normaal. Als de angst echter extremer wordt, waardoor een bevalling actief wordt vermeden, of een vrouw er alles aan doet om niet zwanger te worden, noemen we dit Tokofobie (tokos= geboorte, phobos =fobie).
Tokofobie is een onderwerp waar steeds meer onderzoek naar gedaan wordt en dat is niet voor niks. Tokofobie komt bij ongeveer 6-10% van de vrouwen voor. Er zijn drie vormen van tokofobie bekend:
- Primaire tokofobie is wanneer de angst voor bevallen al optreedt voordat er sprake is van een zwangerschap.
- Secundaire tokofobie is dat de angst optreedt na een traumatische bevalling.
- Tertiaire tokofobie treedt op uit een depressie tijdens de zwangerschap. De bevallingsangst is dus mogelijk een uitvloeisel hiervan.
Oorzaak
Er zijn verschillende risicofactoren voor het ontwikkelen van Tokofobie:
- Angst voor episiotomie (knipje tijdens de bevalling)
- Angst geen controle te hebben over de situatie
- Angst voor pijn
- Toekomstig seksueel leven
- Angst voor onprofessioneel medisch personeel
- Angst om een keizersnede te krijgen
- Angst voor onvriendelijk medisch personeel
- Angst om de controle te verliezen tijdens de geboorte
- Angst om gewond te raken
- Angst voor ziekenhuizen
- Angst voor naalden
- Angst voor een vacuümextractie
- Angst voor bloed
- Angst om te sterven tijdens de bevalling
- Angst om niet vaginaal te kunnen bevallen
- Angst om moeder te worden/nervositeit over het ouderschap
- Laag zelfbeeld
- Misbruik in het verleden
- Gevoel van hulpeloosheid ten opzichte van de bevalling
- Sociale en culturele beïnvloedende factoren
- Medicalisering van de geboortezorg (zwangerschap is niet per se medisch van aard)
- Traumatische bevalling mee gemaakt
- Voorgeschiedenis van depressieve episoden
- Depressie in de zwangerschap
- Psychiatrische aandoeningen
- ‘Horror’ verhalen
- Neurose
Gevolgen
De gevolgen van tokofobie zijn uiteenlopend. Er is een verhoogd risico op bevallingsinterventies en pre- en postpartum complicaties. Hier vallen bijvoorbeeld de vroeggeboorte, spoedkeizersnede, vacuümextractie, ernstige postpartum angst en trauma-angst onder. Vrouwen met tokofobie kiezen ook vaker voor een primaire keizersnede zonder medische indicatie. In de ergste gevallen kan de gewenste zwangerschap afgebroken worden of laat de vrouw zich steriliseren vanwege de angst voor de bevalling.
Tevens kan de angst en stress die je ervaart tijdens de zwangerschap negatieve gevolgen hebben op de ontwikkeling van het (ongeboren) kind. Dit betekent dat het kindje soms een achterstand in de mentale en motorische ontwikkeling kan hebben. Op lange termijn zijn deze kinderen gevoeliger voor het ontwikkelen van angststoornissen en depressieve stoornissen.
Behandeling
Tokofobie hangt vaak samen met een andere angst-/ paniekstoornis. Afhankelijk van de angst/paniek wordt er een behandeltraject gekozen. Onderstaande behandelingen zijn mogelijk. Echter kies je samen met de medisch specialist welk behandelingstraject het beste bij je past.
Voorlichting en psycho-educatie
Zoals de huidige geboortezorg maar daarbij specifiek aandacht voor het bespreken van voorgaande bevallingen, gevoelens die de vrouw ervaart, welke misverstanden of niet realistische opvattingen de vrouw heeft t.a.v. bevallen en een rondleiding op de verloskamers en kennismaking met zorgverleners.
CenteringPregnancy
Een model van prenatale zorg waarbij de individuele controle wordt vervangen door groepsbijeenkomsten met gezondheidsbevordering en zelfmanagement als doel.
(Continue) supportive care, mogelijk d.m.v. een doula
Ondersteuning van een zorgverlener aan de barende om haar uit de cyclus van angst, stress en pijn te halen.
Hypnobirthing
Tijdens de zwangerschap d.m.v. hypnose de vrouw in haar onderbewustzijn van haar angsten af laten komen, tevens het aanleren van relaxatie- en ademhalingsoefeningen en oefeningen om een band met de baby op te bouwen.
Mindfulness-based childbirth
Loslaten waar nodig is en controle houden waar kan, praktische en mentale oefeningen zodat de vrouw zich goed kan voorbereiden op de bevalling.
Psychologische behandeling
Hieronder kan EMDR vallen. EMDR is een behandeling die na een traumatische bevalling/tokofobie kan worden ingezet. Je denkt aan bevallen terwijl een afleidende stimulus wordt ingezet. Op deze manier verliest de herinnering zijn kracht en emotionele lading.
Psychiatrische behandeling
Medicatie, psychotherapie en psychomotore therapie
Briefing
Gericht op het voorkomen van secundaire tokofobie na een traumatische bevalling waarbij alle vragen over de bevalling worden beantwoord om misverstanden en onzekerheden weg te nemen.
Opstellen van een geboorteplan
Zo krijgt de zwangere het gevoel deel uit te maken van het besluitvormingsproces en kunnen zorgverleners haar op een wenselijke manier begeleiden.
Welke behandelingsmogelijkheden biedt Tergooi MC aan?
- Voorlichting en psycho-educatie
- Centering Pregnancy
- (Continue) supportive care, mogelijk d.m.v. een doula
- Mindfulness-based Childbirth
- Psychologische behandelingen (bijvoorbeeld EMDR)
- Psychiatrische behandelingen (medicatie, psychotherapie en psychomotore therapie)
- Briefing
- Opstellen van een geboorteplan