Translate24 februari 2021
Arts Pieter Willem Kamphuisen verloor onlangs zijn vader door corona
Arts Pieter Willem Kamphuisen verloor onlangs zijn vader door corona. De internist van Tergooi en hoogleraar van het Amsterdamse AMC is gevaccineerd tegen corona en roept op zijn voorbeeld te volgen. “Laten we met zijn allen deze pandemie stoppen.”
Vol overtuiging heeft hij de rechtermouw van zijn witte doktersjas opgestroopt. Verscholen achter een mondkapje grijnst hij richting de camera als zijn collega de prik in zijn arm zet. In zijn ogen een triomfantelijke blik. Het is een opvallende post die prof. dr. Pieter Willem Kamphuisen (1965) even later plaatst op LinkedIn. ’Covid vaccinatie gehad’, schrijft de internist van Tergooi en hoogleraar vasculaire geneeskunde aan het AMC. Gevolgd door: ’Mijn vader is net overleden aan de gevolgen van corona. Laten we met zijn allen deze pandemie stoppen!’
Een krachtiger aansporing om zijn voorbeeld te volgen en voor de prik te gaan is bijna niet denkbaar. Inmiddels heeft hij zijn tweede vaccinatie gehad. “Je merkt er weinig van. Een beetje pijn in mijn arm want je wordt in een spier geprikt. Als je je arm omhoog doet voel je dat. Maar het was na een paar dagen weg.”
Op 4 januari dit jaar overleed zijn vader op 84-jarige leeftijd door het coronavirus. “Hij woonde in verpleeghuis de Stichtse Hof in Laren en had al drie jaar vergevorderde dementie. Toen daar corona uitbrak werd iedereen getest. Er bleken heel veel besmettingen, ook onder bewoners en personeel die nergens last van hadden. Mijn vader was besmet en had ook geen klachten, hij hoestte niet en had geen koorts. Hij kwam op een cohortafdeling terecht waar we hem gelukkig mochten bezoeken. Een bezoeker per dag. Ik kwam daar niet als arts maar als familie en zag met hoeveel liefde en toewijding hij verzorgd werd door het personeel van wie sommigen ook besmet raakten. Dat vond ik een vervelende gedachte. Na een dag of vijf kreeg hij hoge koorts en werd hij kortademig. Hij kreeg zuurstof, maar kwam niet meer bij bewustzijn. Na een week is hij overleden.”
Corona bepaalt al bijna een jaar lang een groot deel van het werk en leven van de hoogleraar en internist uit Bussum. In zijn werkkamer in Tergooi vertelt hij over het virus en de medisch ethische lastige vraagstukken over ouderen en grenzen in de zorg.
Hebt u het afgelopen jaar voldoende ellende gezien in het ziekenhuis om nu haast te maken met het vaccineren?
“Onderschat het effect van het virus op je lichaam niet. Natuurlijk zijn er mensen die het doormaken zonder problemen, maar maanden smaak- en geurverlies als je dertig bent gebeurt ook. Je hoeft er niet voor naar de ic maar hinderlijk is het wel. Of je bent nog heel lang moe en komt maar niet op je oude conditie. Er zijn patiënten uit de eerste golf die nog steeds last hebben. En we weten niet of het helemaal verdwijnt. Het is een geniepig virus. Je moet het gewoon niet willen krijgen, dus bescherm je.”
Verbaast het u dat mensen denken dat corona niet bestaat en de prik gevaarlijk is?
“Twijfel is eigen aan de mens. Het zijn maatregelen van de overheid en het vaccin is gemaakt door de farmaceutische industrie, die niet altijd een goede naam heeft. Omdat Bill Gates, net als anderen overigens, voorspeld heeft dat er een pandemie zou komen wordt nu gezegd dat hij achter het virus zit en de bevolkingsgroei wil afremmen met een vaccin dat onvruchtbaar maakt. Bewijzen zijn er niet maar als je het niet allemaal begrijpt vraag je je af of het wel koosjer is. Ik snap dat wel. En daarom is het belangrijk dat wij als medische professionals blijven uitleggen dat vaccineren veilig en belangrijk is. En niemand is verplicht om het te nemen. Er zijn wereldwijd inmiddels miljoenen mensen gevaccineerd, zonder ernstige bijwerkingen. De kans op een allergische reactie is minder dan 1 op 100.000 blijkt uit Amerikaans onderzoek, vergelijkbaar met de griepprik. Dat is bemoedigend.”
Door te vaccineren wordt de druk op de intensieve covid-zorg minder en kan de reguliere zorg verder opstarten. Merkt u daar al iets van in Tergooi?
“24 patiënten met corona in huis lijkt misschien niet veel, maar Covid-zorg is zwaar en intens, je hebt veel verpleegkundigen per patiënt nodig. Door te vaccineren verkleinen we de kans dat je door de corona-infectie complicaties krijgt waardoor je in het ziekenhuis belandt. Voldoende bedden is niet de grootste uitdaging, voldoende personeel wel. De grote vraag is hoe we in de toekomst om moeten gaan met dit soort epidemieën. Want het is wachten op de volgende.”
Er is afgelopen jaren veel bezuinigd op de zorg. Op de GGD bijvoorbeeld en op verplegend personeel. Betalen we daar nu de rekening voor?
“Dat was jarenlang geen probleem. Maar nu er een epidemie is, is er nood aan de man omdat bedden en personeel zijn wegbezuinigd. Opplussen is niet zo makkelijk, ic-personeel bestaat uit hoogopgeleide verpleegkundigen die jarenlang studeren. Misschien moeten we een harmonicamodel bedenken met een basis aantal bedden dat je ophoogt als het nodig is. Met personeel is dat natuurlijk lastig. Je kunt moeilijk zeggen: ’over anderhalf jaar kun je aan de slag’.”
De coronacrisis, het vaccineren, het op slot zetten van de maatschappij voor jong en oud en het overlijden van zijn vader roepen bij Kamphuisen vragen op over kwaliteit van leven. Wat is een zinvol leven en wanneer is die grens bereikt? Moeilijke ethische kwesties. Dat realiseert de arts zich als geen ander nu een dierbare aan corona is overleden. ,,We willen dat iedereen gevaccineerd wordt. Mijn vader is 84 geworden, een aardige leeftijd. Natuurlijk heb ik verdriet dat ik hem niet meer heb, maar ik kan het accepteren want het gaat ook over kwaliteit van leven. Hij was al drie jaar dementerend. Dankzij een hele goede gezondheidszorg in Nederland worden we steeds ouder, maar niet per se gezonder. Er zijn veel kwetsbare ouderen met dementie of andere aandoeningen. Als we ze vaccineren tegen corona zullen de meesten binnen een jaar toch overlijden. We stellen doodgaan uit terwijl je niet weet of de kwaliteit van leven daarbij gebaat is.”
U ziet als arts en zoon grenzen aan wat de gezondheidszorg kan en wil. Waar ligt die grens?
“Veel mensen op onze corona-afdeling zijn boven de tachtig en hebben ook veel andere aandoeningen. Natuurlijk doen we daar alles aan maar we zien ze hier ook overlijden. Simpelweg omdat hun lichaam op is. Hoever ga je met het rekken van het leven? Ik heb, hoe lastig ook, bij mijn vader gezien dat covid voor hem een zachte dood was. Met een beetje zuurstof en wat morfine kun je het gevoel van kortademigheid wegnemen. Als hij geen corona had gekregen was hij binnen nu en een jaar overleden aan iets waar hij misschien heel veel last van gehad zou hebben.”
Niet iedereen denkt er zo over. Veel kinderen willen hun ouders toch op laten nemen.
“Dat het leven eindig is lijkt steeds meer uit ons bewustzijn verbannen. We worden niet allemaal gezond honderd. Dat steeds ouder worden is niet alleen door de maatschappij gecreëerd maar misschien ook door ons artsen. Met onze kennis en daden schetsen we ook het beeld dat we heel veel mensen in leven kunnen houden. Maar in leven houden is wat anders dan een prettig leven leiden. Dat levert weleens discussie op met patiënten en hun familie. De laatste maanden van iemands leven zijn vaak de duurste. Daarom is de vraag wat een zinvol leven is ook een terechte discussie. Dat klinkt misschien hard maar dat is het niet.”
Moeten mensen beter nadenken over hun levenseinde?
“Ja doe dat. Wil ik naar de ic om kunstmatig beademd te worden met een buis in mijn keel? Mensen hebben geen idee hoe het op de ic is. Ze zien het als hun redding maar naarmate je ouder bent krijgen je organen een extra tik en is het de vraag of je er goed uitkomt. Laat je familie weten hoe je daar over denkt zodat er geen emotionele discussie komt als wij zeggen dat doorbehandelen niet zinvol is omdat je leven er niet door verbetert. Mijn vader heeft een prachtig leven gehad. Fysiek zijn we hem kwijt, dat geeft verdriet. Maar mentaal waren we hem al drie jaar kwijt. Hij herkende ons niet meer, dat maakte het voor mijn moeder erg zwaar om elke dag te gaan. Ze kon niet meer met hem praten. Zijn leven was voltooid.”
Dit artikel verscheen op 23 februari 2020 in dde Gooi en Eemlander en is geschreven door Susanne van Velzen. Het is met toestemming gepubliceerd op de website van Tergooi.
E-mail nieuwsbrief