Flauwvallen

Flauwvallen

Als u flauwvalt, bent u kort bewusteloos. Dat komt omdat de doorbloeding naar de hersenen even minder goed is. Daardoor valt u. De aanval duurt meestal niet langer dan een tot twee minuten.

Voor flauwvallen gebruiken we in het ziekenhuis ook wel de woorden syncope, black-out, collaps en wegraking. Flauwvallen is geen ziekte. Het is een klacht die kan wijzen op verschillende aandoeningen. Meestal is het flauwvallen onschuldig. Soms is het ingewikkeld hoe het komt en lastig om daar achter te komen.

Klachten

Voor, tijdens of na het flauwvallen kunt u de volgende klachten hebben:

• duizelig zijn
• een gevoel van zwakte
• warm gevoel en zweten
• verhoogde hartslag of hartkloppingen
• minder goed zien of vlekken zien voor de ogen
• hoofdpijn
• gapen
• oorsuizen
• bleek of grauw zien
• misselijk zijn of spugen
• plas laten lopen
• tintelingen in de vingertoppen
• kortademig zijn

Oorzaken

Soms is meteen duidelijk waarom iemand flauwvalt. Bijvoorbeeld bij een hersenschudding. Maar vaker is dat niet zo. Dan is er niets bijzonders te zien als u bij de arts bent. Dit maakt het moeilijk om te weten waardoor iemand flauwvalt. De oorzaken zijn heel verschillend:

• een ‘onhandige’ reflex van het zenuwstelsel bij het gewone flauwvallen (vasovagale syncope)
• ritmestoornissen van het hart
• epilepsie
• een bijwerking van medicijnen
• te veel psychische stress

Voorkomen

Valt u soms flauw omdat de doorbloeding van de hersenen minder is door een lage bloeddruk en langzame hartslag? Dan kunt u proberen om het flauwvallen te voorkomen:

• Sta langzaam op en ga weer zitten als u klachten krijgt. Doe uw hoofd tussen uw knieën. Blijf een paar tellen zitten of ga even liggen.
• Sta niet te lang.
• Zorg dat u niet (te lang) in warme en benauwde ruimtes bent.
• Voorkom dat u lichamelijk erg moe raakt. Vermijd extreme inspanning.
• Eet en drink regelmatig iets. Zorg dat u onderweg iets bij u heeft voor als u trek of dorst krijgt.
• Pers niet op de wc.
• Krijgt u een licht gevoel in uw hoofd bij het plassen? Vooral ’s nachts? Zorg dan dat u zittend plast. Wacht even voordat u weer opstaat. Houd u daarbij vast aan bijvoorbeeld een handgreep aan de muur.
• Drink niet te veel alcohol.
• Vertel anderen dat u soms flauwvalt en wat ze dan kunnen doen.

Onderzoek

Om te zien wat er bij u aan de hand is, wil de arts precies weten wat er gebeurde toen u flauwviel. Neem daarom als dat kan iemand mee die erbij was. Welk extra onderzoek verder nodig is, is verschillend. Dat kan bijvoorbeeld een onderzoek door een cardioloog zijn. Of een onderzoek om een aanval op te wekken.

Bij een groep patiënten is niet zo makkelijk te zeggen wat er aan de hand is. Een werkgroep met specialisten uit heel Nederland houdt zich hiermee bezig.

Behandeling

Wat qua behandeling kan, ligt aan waardoor het flauwvallen bij u komt. Als het komt door een lage bloeddruk en langzame hartslag, kunnen we u leren om de bloedruk met bewegingen omhoog te krijgen. Dit werkt meestal goed.

Deze tekst is tot stand gekomen met dank aan de Nederlandse Vereniging voor Neurologie. Met dank aan het LUMC voor het gebruik van de video.