Interview: arts en patiënt over de verwoestende werking van alcohol

Interview: arts en patiënt over de verwoestende werking van alcohol

In het Gooi wordt meer gedronken dan in de rest van het land. Een grote zorg voor maag-darm-leverarts dr. Marianne Smits. Zij ziet dagelijks wat de verwoestende uitwerking van overmatig alcoholgebruik is. Haar patiënt Olga (64) drinkt na een jarenlange verslaving nu al bijna vier jaar geen druppel. Smits is trots op haar. Reporter Susanne van Velzen van de Gooi en Eemlander kwam langs voor een interview.

 

Het zijn duizelingwekkende getallen die Olga (*) op het schermpje van haar telefoon heeft staan. Ze heeft 1430 dagen niet gedronken. Daarmee heeft ze 12.262 euro bespaard, 140 katers niet gehad en in totaal 9791 drankjes laten staan. Bij elkaar is dat 1150 liter drank. In de behandelkamer van maag-darm-leverarts dr. Marianne Smits, laat ze vol trots haar telefoon zien. Met de app Alcoholvrijheid houdt ze elke dag bij wat een dag niet drinken haar oplevert. En dat is veel meer dan een kil bedrag, ze heeft haar leven terug.

Olga is een van de patiënten van dr. Marianne Smits die het spreekuur binnenkwam met klachten die rechtstreeks het gevolg zijn van alcoholmisbruik. Smits herinnert zich de opgezwollen buik waarmee Olga in 2010 opgenomen werd nog goed. ‘Het leek alsof ze negen maanden zwanger was. Je kunt het je bijna niet voorstellen. Haar buik zat helemaal vol met vocht als gevolg van levercirrose.’

Darmbloeding

Olga (getrouwd, twee kinderen, woont in het Gooi) zit tegenover haar arts. Een slanke vrouw, heldere ogen en een flinke dosis energie. Een totaal andere vrouw dan de Olga die dertien jaar geleden in Tergooi MC belandde. ‘Ik had kort daarvoor een paar dagen in het ziekenhuis gelegen met een darmbloeding. Ik vertelde niet eerlijk hoeveel ik dronk. Elke alcoholist liegt daarover. Nadat ik ontslagen werd ging ik vocht vasthouden. Ik zwol op als een Michelinvrouwtje, de gaten vielen in mijn benen. En ik werd zo geel als een kanarie.’

Zo treft dokter Smits Olga aan op het spreekuur, ze neemt haar meteen op. Olga: ‘Ik kreeg een slangetje in mijn buik om het vocht af te tappen. Maar er stond zoveel druk op mijn buik dat het slangetje eruit vloog. Mijn hele bed was nat, het vocht bleef er maar uitstromen. In totaal is er veertien liter afgetapt. Toen ik in het ziekenhuis kwam woog ik 74 kilo, toen ik eruit ging nog maar 54.’

Misselijk

Bij Olga sluipt het drankmisbruik er in haar jonge jaren langzaam in. ‘Ik begon met sociaal drinken. Op een feestje en een flesje wijn in het weekeinde. Ik had overgewicht, kinderen krijgen lukte niet en ging steeds meer drinken. En na een paar jaar had ik een stevige verslaving. Je weet dat je te veel drinkt maar je ontkent het voor jezelf. Ik dronk witte wijn, op het hoogtepunt twee flessen per dag. Ik had een maagverkleining gehad en werd hartstikke misselijk. Dan spuugde ik en ging ik weer verder. Ik kon jarenlang zoals de meeste alcoholisten prima functioneren. Aan een kater wen je. Het beeld van de man met een blik bier onder een brug of op een bankje klopt niet.’

Na jaren overmatig drinken krijgt Olga leverproblemen, de ziekenhuisopname in 2010 wordt het confrontatiemoment. ‘Ik zag dokter Smits schrikken en wist dat er nu iets moest gebeuren. Stoppen met drinken dus.’ Het gaat zeven jaar goed en dan grijpt Olga opnieuw naar de fles. ‘Ik was zonder hulp gestopt op eigen wilskracht. Ergens op de horizon had ik altijd een stip, een soort ontsnapping in mijn hoofd. Als er iets gebeurt mag ik een glaasje wijn hield ik mezelf voor. Dat is een hele grote fout geweest. Ik dacht dat ik wel weer sociaal kon drinken. Het ging een week of drie goed. Ik dronk alleen in het weekeinde maar die weekeinden begonnen al snel op donderdag en eindigden op woensdag. Het stiekeme gedoe begon weer. Ik verloor mijn zelfrespect volkomen.’

Glasbakken

Olga heeft dan inmiddels twee kinderen in de puberleeftijd. Wanneer haar dochter haar uit de garage ziet komen en vraagt of ze gedronken heeft liegt ze glashard. Alles draait om de drank. ‘Ik deed aan flessenmanagement, je gaat naar verschillende supermarkten en glasbakken en denkt dat niemand het in de gaten heeft. Of ik kwam met flessen wijn in het fietsmandje terug en zag ineens de auto van mijn man er al staan en keerde gauw om. Je wordt heel gehaaid, ik had een wc-rolhouder met een linnen binnenvoering en daar paste in alle hoeken precies vier flesjes wijn in. Dan ging ik naar de wc en klokte een fles naar binnen. Of ik nam bij vrienden stiekem een slokje uit alle flessen drank die in de keuken stonden. Je doet de ergste dingen. Op een gegeven moment betrapte mijn man mij vroeg op de ochtend. Ik zei dat ik limonade dronk. Hij wist dat ik loog. ’Je drinkt wijn’, zei hij. Nu moet ik iets doen anders ben ik mijn gezin kwijt, wist ik. Mijn zelfrespect was ik al kwijt, maar mijn man en kinderen wilde ik niet verliezen.’

Anonieme Alcoholisten

Haar redding komt in 2019 in de vorm van de AA (Anonieme Alcoholisten). Ze sluit zich aan bij de hulporganisatie in haar woonplaats en gaat werken aan haar herstel. ‘De AA klinkt heel oubollig, maar daar snappen ze je. Ondertussen ging ik op controle bij dokter Smits en die zag aan mijn bloedwaarden dat het weer mis was.’ Smits: ‘Ze biechtte het meteen op. Heel knap dat ze de stap naar de AA toen al gezet had. Dat is niet makkelijk. Je kunt het bijna niet alleen. Vaak zijn er trauma’s waardoor mensen drinken en daar moet je mee aan de slag.’

Olga: ‘Als ik door zou drinken zou ik eindigen bij een van de drie g’s. De gevangenis, het gesticht of het graf. Regel 1 bij de AA is dat je moet erkennen dat je een alcoholprobleem hebt, waar je zelf wat aan moet doen. Je moet van niet meer mogen drinken naar niet meer willen drinken.’ Olga gaat in behandeling in een kliniek en pakt het herstel serieus aan. Ze gaat de confrontatie aan met haar dochter, een pijnlijk moment en wint haar vertrouwen terug. ‘Ze geloofde weer in mij. Daar ben ik zo dankbaar voor’, vertelt ze geëmotioneerd.

Zelfrespect

Sinds 26 oktober 2019 drinkt Olga niet meer. ‘Mijn leven is zoveel beter, ik slaap beter, word uitgerust wakker, voel me mentaal beter. Ik heb mijn zelfrespect weer terug. Door mijn verhaal te delen hoop ik anderen te helpen. De enige die een verslaafde begrijpt is een andere verslaafde.’

Bang voor een nieuwe terugval is Olga niet. ‘Ik kom net terug van vakantie en daar had ik wel een moeilijk moment. Dan zie ik zo’n groot beslagen glas met spierwitte droge wijn. Daar ging ik altijd voor, maar dan hoef ik de film maar vooruit te draaien en weet ik dat ik mijn gezin en zelfrespect weer kwijt ben. Ik mag drinken maar doe het niet. Het is het me niet waard. Als ik nu een glas neem ga ik er weer aan. De rem in je hersenen is kapot. Ik ben een alcoholist tot in de kist.’

(*) Olga is een gefingeerde naam. Ze wil omwille van de herkenbaarheid niet met haar echte naam in de media.

---

Arts Marianne Smits ziet dagelijks verwoestende uitwerking van alcohol

Een op de vijf patiënten die op de Maag-Darm-Lever afdeling van Tergooi MC terecht komt krijgt een diagnose die gerelateerd is aan alcoholgebruik. Een aantal dat arts Marianne Smits (57) grote zorgen baart.

 

Maag-Darm-Leverarts dr. Marianne Smits is lid van de Leefstijlcommissie van Tergooi en maakt zich met vakgenoten uit het hele land hard om het alcoholgebruik terug te dringen. In Den Haag wordt aangedrongen op meer voorlichting om zo bewustwording van het gevaar van alcohol voor de fysieke en mentale gezondheid te vergroten. Er moet volgens Smits ook vol ingezet worden op preventie. ‘De sociale norm komt niet overeen met de gezondheidsnorm, dat is de crux van het probleem. Mensen praten alcohol goed. Er is een cultuur dat drank erbij hoort anders wordt het saai. En tegelijkertijd wordt gebagatelliseerd wat de invloed op de gezondheid is’, legt Smits uit.

Ze drinkt zelf geen druppel meer. ‘Ik wil het goede voorbeeld geven voor mijn tienerkinderen en patiënten en meewerken aan de cultuurdoorbreking. Het wordt steeds duidelijker hoe slecht drank voor je is. Het advies van de Gezondheidsraad is niet voor niets voor zowel mannen als vrouwen dat je geen alcohol drinkt. En als je drinkt, niet meer dan een glas per dag. De meerderheid houdt zich niet aan dat advies. Veel mensen zullen bij het lezen van dit artikel denken dat het niet over hen gaat. Maar dat gaat het wél. Ieder glas dat je drinkt per dag is er een teveel. Wees je bewust hoeveel je drinkt en of je dat wel wil. Gezondheid is ons grootste goed.’

De gevolgen ziet ze dagelijks in haar spreekkamer in het Gooise ziekenhuis. ‘Uit cijfers van de GGD Gooi en Vechtstreek blijkt dat het percentage probleemdrinkers in het Gooi veel hoger is dan landelijk. Hoe meer je drinkt hoe groter de kans op verschillende soorten kanker. Bij een glaasje per dag heb je al meer kans op borstkanker. Maar alcohol hangt samen met wel zestig aandoeningen. Van een beroerte, hart- en vaatziekten tot mentale en psychosociale problemen’, vertelt Smits.

Levercirrose is een van de levensbedreigende aandoeningen die het gevolg zijn van overmatig drinken. Elke maand overlijdt er volgens de arts in Tergooi een patiënt aan de ziekte. Ook jonge mensen. Smits: ‘Zelfs als je weinig drinkt ontstaat er verval van cellen in je lever. In de loop der jaren ontstaat littekenweefsel. De lever verschrompelt, wordt stug en functioneert minder goed. Vanuit de bloedvaten komt uiteindelijk vocht in de buikholte. Dat is vaak het eerste teken van levercirrose. Via een slangetje kunnen we het vocht, soms wel tien liter, laten weglopen. Als je dan niet stopt met drinken overlijdt de helft van de patiënten binnen een jaar. Levercirrose kunnen we niet terugdringen wel stabiliseren.’

Luister naar het interview met dr. Marianne Smits bij NH Gooi Spreekuur

Smits weet hoe moeilijk stoppen is. ‘We moeten er open over praten, er komt nog veel schaamte voor bij alcoholisme. Ik vind het een taak van arts en verpleegkundige om over drankgebruik te praten met patiënten. Niet belerend maar een open gesprek. De regie ligt bij de patiënt, hij of zij moet gemotiveerd zijn. We adviseren probleemdrinkers om naar een verslavingskliniek te gaan en een traject op te starten. Je kan het niet alleen.’

Dit interview verscheen op 7 oktober in de Gooi en Eemlander en is met toestemming overgenomen.

 

E-mail nieuwsbrief