Schurft

Schurft

Klachten

• Twee tot zes weken na de besmetting met de schurftmijt ontstaat uitslag op de huid. Vooral ’s nachts jeukt die heel erg.
• Vooral aan de handen zijn schilferende gangetje te zien van maximaal één centimeter. Soms met een klein blaasje aan het einde. Ze zitten er niet altijd.
• Op de huid zitten vaak kleine pukkeltjes die opengekrabd en ontstoken zijn. Daarnaast kunnen blaasjes, etterpuistjes en grotere pukkels op de huid zitten.
• Soms is de huiduitslag uitgebreider. Die lijkt dan op eczeem. Door krabben kunnen bacteriële infecties ontstaan.
• De uitslag bij schurft zit vooral tussen de vingers, aan de onderkant van de polsen, in de oksels, in de flanken, op de voeten en de enkels. Bij mannen ook bij de penis en balzak (scrotum). Bij vrouwen op de huid rond de tepels.
• Bij volwassenen zit de uitslag haast nooit in het gezicht of op het hoofd bij het haar. Bij hele jonge kinderen komt dat wel voor.

Scabies Norvegica

Een ernstige vorm van schurft is Scabies Norvegica. Deze vorm van schurft is genoemd naar Noorwegen, waar het voor het eerst werd gezien. We zien deze vorm bij mensen met minder afweer. Bijvoorbeeld door aids, door medicijnen die de afweer onderdrukken en bij hele oude mensen. Deze patiënten hebben soms duizenden mijten op en in de huid. Ze zijn dus zeer besmettelijk. Door de verminderde afweer hebben ze geen jeuk.

Oorzaken

U krijgt schurft door de schurftmijt Sarcoptes scabiei. Deze parasiet komt alleen bij mensen voor. De vrouwelijke mijt is ongeveer 0,4 x 0,3 millimeter groot. Net te klein om met het blote oog te kunnen zien. De vrouwelijke mijten graven een gangetje in de hoornlaag van de huid van ongeveer een centimeter lang. Daarin leggen ze hun eitjes. De jeuk komt omdat het lichaam zich afweert tegen de uitwerpselen van de schurftmijt. Vaak heeft een patiënt met schurft tussen de tien en vijftien levende volwassen vrouwelijke schurftmijten op het lichaam.

De schurftmijt wordt meestal overgebracht door direct huidcontact met iemand die besmet is. Kinderen in een gezin zijn vaak allemaal besmet. U kunt elkaar bijvoorbeeld besmetten als u in één bed slaapt. Of door te slapen in een bed met besmet beddengoed. Of door kleren te dragen of een handdoek te gebruiken van iemand met schurft. U kunt ook schurft krijgen door contact met huisdieren die de mijt tijdelijk bij zich hebben.

We zien nogal eens epidemieën van schurft in ziekenhuizen, verzorgingshuizen en verpleeghuizen. De vele contacten tussen mensen spelen daarbij een rol.

Onderzoek

Een duidelijk kenmerk van schurft zijn de gangetjes die de mijten gemaakt hebben aan de handen. We weten dan al snel dat het om schurft gaat. Zeker als ook mensen in uw omgeving jeuk hebben. Ook ontstoken pukkeltjes op de penis en balzak zijn kenmerken van schurft. Soms weten we niet helemaal zeker of het om schurft gaat. De huidarts kan dan een klein stukje huid onder de microscoop bekijken. Vaak lukt het om de schurftmijt of haar eieren te vinden.

Behandeling

Schurft is goed te behandelen met crème (permetrine) of tabletten (ivermectine). Die keuze maakt u samen met uw arts. Het is heel belangrijk dat ook de mensen in uw directe omgeving behandeld worden. Ook als zij (nog) geen jeuk of iets aan de huid hebben. Volg voor de behandeling de stappen uit het stappenplan goed. De stappen herhaalt u na een week.

Behandeling met permetrine-crème

Behandeling met tabletten (ivermectine)

Stappenplan bij schurft

	1. Waarschuw alle huisgenoten en gezinsleden. Ook mensen die niet de hele tijd in het huis waren. Of die kleren van u hebben geleend en gedragen. In principe moet iedereen tegelijk behandeld worden. Ook mensen die geen klachten hebben. Anders kunnen jullie elkaar opnieuw besmetten.
	2. Was alle kleren, handdoeken en beddengoed van de afgelopen drie dagen op 60 graden. Alleen door te wassen op een temperatuur boven de 50 graden doodt u de mijten. Heeft u iets wat moeilijk te wassen is? Doe het dan in ieder geval 72 uur in afgesloten plastic zakken. Bewaar die op kamertemperatuur. Daarna is de scabiës-mijt dood. Stofzuig alles van stof dat niet in de wasmachine of in vuilniszakken kan. Denk aan de bank, het tapijt of de hondenmand.
	3. Breng de permetrine-crème ‘s avonds aan op een droge en schone huid. Vanaf de kaaklijn naar beneden. Doe de crème ook tussen de tenen, in huidplooien, het geslachtsdeel en onder de kortgeknipte nagels. Laat uw rug door iemand anders insmeren. Die persoon moet handschoenen dragen. De crème mag niet in aanraking komen met slijmvliezen. Behandel bij kinderen tot 12 jaar en ouderen die kwetsbaar zijn of die op bed liggen ook het hoofd.
	4. Trek schone kleren aan. Stap in een bed met schoon beddengoed.
	5. Laat de permetrine-crème ‘s nachts 12 uur intrekken. Gaat u ’s nachts naar de wc? Smeer het geslachtsdeel en uw handen dan opnieuw in.
	6. Doe de nachtkleding die u aan had en het beddengoed op 60 graden in de was. Draai het matras om, hang het dekbed buiten en zet het raam open om te luchten. Ga daarna zelf douchen.
	7. Na zeven dagen volgt u al deze stappen nog een keer. De jeukklachten blijven meestal nog zes weken. Hier kunt u eventueel een anti-jeuk crème voor gebruiken.

Inschakelen GGD

Bij Scabiës Norvegica en bij een epidemie in het ziekenhuis maken we voor de behandeling vaak gebruik van tabletten. Bij bestrijding van schurft in grotere groepen schakelen we de GGD in.

Hoe verder

Direct na de behandeling krijgt u eerst meer jeuk. Dat komt omdat de mijten uit elkaar vallen. Daardoor wordt de reactie van uw huid sterker. Meestal gaat het binnen drie dagen veel beter met de jeuk. Het kan wel drie tot vier weken duren voordat de uitslag en jeuk echt helemaal weg zijn. Denk dus niet meteen dat de behandeling niet gelukt is.

Schurft kunnen we met de behandeling helemaal genezen. Komt het toch terug? Misschien is de behandeling dan niet precies genoeg gevolgd. Of iemand uit uw omgeving is niet behandeld en heeft de schurft weer doorgegeven.

Meer weten? Luister onze podcast

In deze Tergooi Podcast vertelt dermatoloog dr. Francine van Erp alles wat u moet weten over schurft. Luisteren kan ook via Apple Podcasts, Google Podcasts, Podimo, SoundCloud, Spotify en Stitcher.