Sanela Svraka

Sanela Svraka, microbioloog en ontwikkelaar coronatest

De laatste acht werkweken van dr. Sanela Svraka (medisch moleculair microbioloog bij Tergooi) zijn alles behalve rustig verlopen. Haar rol in de strijd tegen het coronavirus: het ontwikkelen van een betrouwbare coronatest. En dat is gelukt, vertelt ze. Alle tests die worden afgenomen bij patiënten en medewerkers van Tergooi, én alle test uit de teststraat van de GGD Gooi en Vechtstreek, worden hier in het laboratorium van Tergooi verwerkt en beoordeeld.

Svraka, die nu thuis een paar dagen vakantie viert, gaat vanaf volgende week aan de slag als medisch moleculair microbioloog en operationeel manager medische microbiologie in het Deventer Ziekenhuis. Bij haar vertrek van Tergooi, waar ze tien jaar werkte, vertelt ze graag over die laatste turbulente weken in het Gooi.

Svraka herinnert zich de eerste berichten over de uitbraak van het coronavirus in China nog goed. “Een ziekte die op SARS leek. Zo sprak ik er met de collega’s over. We hoopten, gingen er misschien wel een beetje vanuit, dat het daar in Azië zou blijven.’’

Wanneer drong het besef door dat corona niet weg zou blijven?

“Begin februari, toen het virus opdook in Italië. Al in januari zijn het RIVM en het Erasmus MC (instanties waar Svraka eerder werkzaam was, red) voorbereidingen gaan treffen voor het maken van tests waarmee COVID-19 kon worden vastgesteld. Een paar weken later is Tergooi aangehaakt, net als nog achttien laboratoria verspreid over het land. Wij hebben half februari de kennis (wetenschappelijk onderzoek) en referentie materialen aangeleverd gekregen, en zijn op basis daarvan onze eigen test verder gaan ontwikkelen.’’

Een eigen test ontwikkelen. Waarom is er eigenlijk niet één centraal laboratorium, en één test?

Volgens Svraka zijn er verschillende redenen. De belangrijkst is tijdswinst, snel een uitslag krijgen. “Als je zelf op locatie kunt testen, dan gaat dat zo veel sneller dan wanneer materiaal naar een laboratorium ergens in het land moet worden gestuurd. Maar, zeker zo belangrijk, de kans dat je met een tekort aan testmateriaal komt te zitten, wordt kleiner.’’ Ze legt uit dat in Tergooi vier verschillende methoden zijn ontwikkeld om de coronatest uit te voeren, vooral dus om de risico’s te spreiden. “Alle vier op een ander platform, andere machines, met een andere methode, maar alle vier zeer betrouwbaar. Dat is natuurlijk heel belangrijk. Dankzij de basis die door het RIVM en het Erasmus MC is gelegd, hebben wij in Nederland echt goede tests.’’

Maakt u zich zorgen om de tekorten aan testmateriaal?

“Zorgen niet. Zenuwachtig wel. Er is wereldwijd zoveel vraag naar alle materialen die nodig zijn om een test überhaupt te kunnen uitvoeren; dat is gewoon gigantisch. Er waren dagen dat we nog maar honderd wattenstaafjes op voorraad hadden. Dat is niks! Zeker als je weet dat we klaar stonden om zeshonderd tests per dag te verwerken. Buisjes, vloeistof; álles is schaars. Dus ja, dan ga je wel een paar keer per week de voorraden tellen, ervoor zorgen dat er niets wordt verspild, en continue bellen naar leveranciers.’’

U vertelde dat die zeshonderd tests per dag nooit zijn gehaald. Hoe komt dat?

“Ik weet het niet, maar ik vind het wel gek. Ik had veel meer vraag vanuit de GGD verwacht. De eerste dagen dat de teststraat in Bussum ging draaien was het nog best druk, maar nu niet meer. Ik heb geen idee waar dat aan ligt. Misschien zijn er toch minder zieken? Misschien melden mensen zich gewoon niet, omdat we nu langzaamaan ook echt begrijpen hoeveel impact een positieve test heeft: thuisisolatie, quarantaine, vaak met je hele gezin. Dan mag je niet naar buiten, niet werken. Dat is nogal wat. Ik hoor zoveel mensen om me die zeggen: ‘ik denk wel dat ik het heb gehad’. Maar dat weten ze niet zeker, want ze zijn niet getest.’’

Mocht de vraag om tests toenemen, is Tergooi daar dan klaar voor?

“We zijn goed voorbereid. Ik ben benieuwd wat er gebeurt als straks leerkrachten en medewerkers in de kinderopvang getest kunnen worden. Eén ding is zeker: wij zijn er klaar voor, hebben voorlopig nog voldoende testmateriaal.’’

Testen, testen, testen, zo luidt de aanbeveling van de WHO. Bent u het daar mee eens?

“Ja, achteraf denk ik dat we eerder en breder hadden moeten gaan testen. Maar dat was niet het beleid. Ik weet niet of we daardoor minder besmettingen zouden hebben gehad. Wel kun je zeggen: hoe meer je test, hoe meer informatie je kunt verzamelen, en hoe meer je kunt begrijpen van deze nog onbekende ziekte.’’

Zal deze pandemie blijvend impact hebben op ons bestaan?

Daar is Svraka van overtuigd: “Voor corona ging je bijvoorbeeld gewoon naar je werk als je verkouden was. Dat zou je nu toch niet meer zo snel doen?! En dat terwijl we natuurlijk allang wisten dat ‘gewone griep’ ook heel besmettelijk is, en zelfs levensgevaarlijk kan zijn voor kwetsbare groepen. Ik denk dat we ons door het coronavirus altijd veel bewuster zijn van de risico’s.’’

Dit artikel verscheen op 1 mei 2020 in de Gooi en Eemlander en is geschreven door Marjolein Vos.

E-mail nieuwsbrief