Translate5 januari 2023
Chirurgen van Tergooi MC opereren liesbreuken in Ghana
Binnenkort pakt een delegatie waaronder chirurgen Eddy Hendriks en Nanette van Geloven, Victor Alberts en chirurgen in opleiding Janneke van Grinsven en Siem Dingemans hun koffers voor een reis naar Ghana. Met vakantie heeft hun reis weinig te maken. Net als de voorgaande keren gaan ze naar het West-Afrikaanse land met maar één doel: liesbreukoperaties uitvoeren. ‘Het is gewoon ontzettend dankbaar werk’
Nanette van Geloven behoort tot het eerste gezelschap van artsen die namens de Nederlandse tak van non-profit organisatie Operation Hernia naar Ghana afreisden. Het concept: artsen opereren belangeloos liesbreuken in hun eigen vrije tijd met gesponsorde materialen. Een paar jaar later sloot ook collega Eddy Hendriks zich aan bij deze jaarlijkse reis. Inmiddels maken de twee chirurgen van Tergooi MC deel uit van het vijfkoppige bestuur van de Nederlandse tak Stichting Dutch Operation Hernia die wordt geleid door Maarten Simons, chirurg uit het Amsterdamse OLVG, die de Nederlandse tak oprichtte in 2009.
Medici met een missie
De groepen artsen die jaarlijks afreist wordt iedere keer groter. Toch is de missie nog steeds hetzelfde: zoveel mogelijk Ghanezen verlossen van hun liesbreuk. Daarnaast proberen de artsen ook lokale dokters op te leiden zodat zij deze operaties zelf kunnen uitvoeren.
Eddy Hendriks: ‘Wat een liesbreuk precies is? Een liesbreuk is een uitstulping van het buikvlies door een zwakke plek of opening in de lies. Bij hoesten, tillen en persen puilt de zwelling naar buiten. De medische term van een liesbreuk is trouwens hernia inguinalis waar de naam van de stichting naar verwijst. Je hebt aangeboren en zogeheten verworven liesbreuken: een liesbreuk krijg je door ouderdom of door bijvoorbeeld zwaar te tillen.’
Lange rijen met patiënten
Nanette van Geloven: ‘We doen dit om de mensen in Ghana te helpen. De zorg is daar schaars en materialen zoals hechtingen de operatiematjes zijn er niet of nauwelijks. Ook is de zorg voor de meeste patiënten onbetaalbaar. Daarnaast houden de artsen in Ghana zich voornamelijk bezig met echte basiszaken zoals het bestrijden van infectieziekten en keizersneden. Omgerekend zijn er 60 keer minder dokters dan in Nederland. Daarom komen de lokale artsen gewoonweg niet toe aan liesbreukoperaties. Een liesbreuk komt vaak voor en kan ertoe leiden dat mensen hun zware werk als visser of als landbouwer niet kunnen uitoefenen. Hierdoor komt hun broodwinning in gevaar en kunnen ze niet goed voor kun gezin zorgen.’
‘Onze komst wordt een paar weken van tevoren aangekondigd in de regio die we aandoen’, vertelt Nanette van Geloven. ‘Dat gaat via een oproep op de radio. Op de eerste operatiedag staan er lange rijen met liesbreukpatiënten te wachten.’
Uitdagende liesbreuken
Patiënten genoeg en ook op operatief gebied liggen er uitdagingen. Eddy Hendriks: ‘In Nederland zijn we er meestal snel bij en opereren we een liesbreuk in een vroeg stadium, als deze een klein bobbeltje is. In Ghana komen we vaak liesbreuken tegen die veel extremer zijn. Mensen blijven er erg lang mee doorlopen waardoor de liesbreuk verergert. Geloof het of niet: we treffen soms zelfs liesbreuken aan die tot de knieën reiken.’
Lange dagen
Nanette van Geloven: ‘In de korte tijd dat we daar zijn willen we zoveel mogelijk mensen helpen. Dat betekent dat we ons team in drie ruimtes tegelijkertijd opereren van acht uur in de ochtend tot acht uur in de avond. Daglicht zien we alleen op de reisdagen. Het lokale ziekenhuispersoneel dat ons ondersteunt maakt in de week dat wij er zijn veel extra meters om onze operaties mogelijk te maken. In de avond trekken we met onze Afrikaanse collega’s op en eten we Afrikaanse kost.’
Lokale verdoving
Eddy Hendriks: ‘We opereren vaak in oude missieziekenhuizen waar geregeld stroomuitval is. Dat verklaart ook waarom er geen airconditioning is terwijl de temperatuur tot wel veertig graden kan oplopen. De oplossing van het lichtprobleem is even eenvoudig als effectief: we gebruiken gewoon een hoofdlamp. Je kijkt er misschien raar van op maar we voeren de liesbreukoperaties in Ghana uit onder lokale verdoving. Dat doen we om praktische redenen. Bij gebrek aan anesthesisten kan een algehele narcose niet veilig en goed gecontroleerd gegeven worden. En het is ook in het belang van de patiënt. Zij kunnen zo van de tafel afstappen en weer naar huis lopen.’
Dankbaar werk
Nanette van Geloven: ‘Hier in Tergooi werk je in iedere fase van een operatie met andere instrumenten. In Ghana werken we met beperkte middelen: één pincet en één schaar. Maar het infectiepercentage na de operaties is heel beperkt terwijl de omstandigheden daar echt minder optimaal zijn.’ Eddy Hendriks: ‘De mensen hebben daar een ijzersterk afweersysteem.’ Na een onderbreking van twee jaar vanwege corona vertrekt de delegatie van Dutch Operation Hernia in 2023 weer voor een nieuwe reis. Eddy Hendriks en Nanette van Geloven kijken er naar uit. Hendriks: ‘Het is mooi en het voelt goed hoe wij met onze inzet zoveel kunnen betekenen voor de mensen in Ghana. Het is gewoon ontzettend dankbaar werk.’
E-mail nieuwsbrief