Interview met

Dermatoloog Laura Kienhorst over de meestvoorkomende huidproblemen

Eczeem, een droge huid, vlekjes en wratjes die er vroeger niet waren, huidkanker: de ouder wordende huid heeft het soms zwaar te verduren. Dermatoloog Laura Kienhorst bespreekt de meestvoorkomende huidproblemen en geeft tips om ze, waar mogelijk, te voorkomen.

Vlekjes en plekjes

De meesten van ons kennen het na een zekere leeftijd: rimpeltjes, rode vlekjes, kleine of grote ouderdomswratjes, pigmentvlekken en gesprongen adertjes in het gezicht. En hoewel het een populaire gedachte is dat bij vrouwen de overgang daar een rol in speelt, is dat voor dermatoloog Kienhorst geen topic. “Ook mannen krijgen hiermee te maken.” Goed nieuws heeft ze ook, want veel van dit soort goedaardige huidkwaaltjes of oneffenheden kunnen worden verholpen. Weliswaar wordt dat vaak niet vergoed door de verzekeraar, maar het taboe op huidverbeterende (gezichts)behandelingen is de laatste jaren flink verkleind. Althans, dat ziet Kienhorst in het esthetisch medisch centrum waar ze ook werkt. “Het is gewoner geworden om aandacht aan je uiterlijk te besteden, en behandelingen kunnen eraan bijdragen dat je mooi en fris ouder wordt.”

Daarbij is hardop toegeven dat je fillers in het gezicht hebt laten inbrengen voor velen nog een brug te ver, maar het gebruik van botuline toxine (botox) of laserbehandelingen om rimpels of harde trekken wat te verminderen is wel steeds meer ingeburgerd. Sterker, juist oudere mensen met rimpels vinden de weg naar de polikliniek steeds vaker, al vragen zij wel om het resultaat er niet te ‘behandeld’ uit te laten zien. Kienhorst: “Als we ouder worden ontstaat  ‘botresorptie’; daarbij lost een deel van de botten gedurende de tijd een beetje op. Samen met verminderd onderhuids vetweefsel, een slappere huid  en de werking van de zwaartekracht gaat alles gewoon wat zakken en hangen. Met name in de lijntjes rond de mond en neus kan dat resulteren in een wat treurige aanblik, waardoor deze mensen de vraag krijgen of ze wel lekker in hun vel zitten.” En mocht je het willen, dan is daar is dus vrij eenvoudig iets aan te doen, maar let wel op: zoek altijd een cosmetisch dermatoloog op. Die kan beoordelen of er misschien toch een medische oorzaak speelt achter het plekje van ergernis én hij of zij gebruikt ook de juiste producten en behandelingen. Kienhorst: “Laat je dus niet verleiden om tegen lagere tarieven iets bij een kliniek op de hoek te doen, maar zoek een specialist die een goede inschatting kan maken.”

Eelt

Te veel eelt kan veel ongemak veroorzaken. De oorzaken ervan lopen uiteen van veel staan, overgewicht, geen goede voetenbalans, niet goed passende schoenen en ouderdom. Vooral op de voeten kan overtollig eelt pijnlijk zijn, zeker als er eeltkloven ontstaan: droge groeven rond de hiel. Ook kunnen er likdoorns ontstaan door een teveel aan eelt, net als een ‘hallux valgus’; een pijnlijk dik stuk eelt dat op een gewricht van een naar binnen gegroeide grote teen is ontstaan. Goede voetenhygiëne met een vijl, rasp, eeltcrème of eeltsokken is essentieel om dit te voorkomen. Ga wel voorzichtig te werk, want je kunt ook te veel eelt weghalen. Heb je moeite om bij je eigen voeten te komen? Dan kan een medisch pedicure uitkomst bieden (zie kader).

Droge huid

De ouder wordende huid wordt in de loop der jaren ook droger. En dat kan jeuk of eczeem veroorzaken. De belangrijkste oorzaken: elke dag lang en heet douchen, je dan lekker insoppen met douchegel en na afloop hard afdrogen met een handdoek. Maar voor de conditie van onze huid zou het beter zijn om die douche zo nu en dan eens een dagje over te slaan en ook de bodylotion te laten staan, zegt Kienhorst. “Gebruik in plaats daarvan een echt vette crème zoals crèmes met vaseline. Die trekt niet meteen in, en dat is ook precies de bedoeling. Misschien is dat niet zo prettig omdat het een vette laag op de huid geeft, maar het is wel de manier om een droge huid te voorkomen en te herstellen.” Tip: smeer ’s avonds voor het slapengaan, dan krijgt de huid tijd om de crème op te nemen en is het cosmetische (glim)effect wellicht acceptabeler. Dit kan ook helpen bij mensen die last hebben van uitdrogingseczeem (asteatotisch eczeem), wat vaak voorkomt op oudere leeftijd. En behalve dat een jeukende en droge huid vervelend voelt, is het ook vaak een chronische aandoening. Met name de (onder)benen zijn een veelvoorkomende plek. Ook hier geldt: ga altijd langs de huisarts, ga niet zelf dokteren of smeren.

Diabetes

Bij ongeveer dertig procent van de mensen met diabetes komen huidproblemen voor, veroorzaakt door bijvoorbeeld een slechtere doorbloeding, zenuwschade of gevoeligheid voor infecties. De meestvoorkomende huidziekten zijn daarbij diabetische dermaphotie (ovale plekjes die eerst rood en verdikt zijn en later bruin worden, ook wel ‘suikerplekken’ genoemd), lipodystrofie (ook wel ‘spuitplekken’: aangetast vetweefsel van de huid vanwege het spuiten met insuline), scleroedema diabeticorum (een verharding van de huid van de nek, rug, schouders en soms handen en vingers), necrobiosis lipoidica (een zeldzame aandoening bij met name vrouwen die begint met roodbruine bultjes die samenvloeien tot een grote plek met een harde rand), granuloma annulare (rode, verhoogde ringen op handen en armen) en acanthosis nigricans (donkere, fluweelachtige plekjes die vooral bij patiënten met overgewicht voorkomen). Het is dan ook zaak dat de medische behandeling ervan zo snel mogelijk wordt gestart. Het onder controle krijgen van de diabetes is de belangrijkste factor bij het voorkomen van huidproblemen. Voeding, lichaamsbeweging en medicatie kunnen daarbij helpen.

Huidkanker

De cijfers liegen er niet om: een op de vijf mensen – vooral ouderen – krijgt gedurende zijn of haar leven een vorm van huidkanker. Blootstelling aan de zon gedurende langere tijd is er de grootste oorzaak van. En laat dat nu precies zijn waar de huidige generatie vijftigers en zestigers ‘in hun tijd’ niet zo veel voorlichting over kreeg. Laat staan dat ze de zonnebrandcrèmes met hoge beschermingsfactor ter beschikking hadden. Zonneschade (actinische keratose) is in de meeste gevallen goed te behandelen met crème en stikstof, zegt Kienhorst. Bij huidkanker, zoals basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom is een operatie nodig, maar ook daar zijn steeds betere behandelmethoden voorhanden. Zoals de Mohs-chirurgie voor bepaalde vormen van basaalcelcarcinoom: een microscopische vorm van chirurgie waarbij de tumor laagje voor laagje wordt weggehaald. Tussendoor worden die huidlaagjes onderzocht om te controleren of er nog kanker in aanwezig is, tot er niets meer te vinden is. Na afloop is de kanker geheel verwijderd én is zo veel mogelijk gezonde huid gespaard. Kienhorst: “Met name bij basaalcelcarcinoom in het gezicht kunnen we het resultaat met deze techniek zo mooi mogelijk krijgen; het gaat om millimeterwerk.”

Nog een tip: ga bij twijfel of aanhoudende jeuk, pijn of bloedingen op plekjes op de huid altijd naar de huisarts. Want alhoewel er inmiddels apps bestaan waarmee via foto’s plekjes op de huid kunnen worden gefotografeerd om door de app te worden beoordeeld, kleven daar nogal wat risico’s aan. Kienhorst: “De kwaliteit van die apps verschilt, en een app is geen arts. Wij kunnen soms direct zien wat er aan de hand is en aanvullend onderzoek doen.” Bovendien voorkomt het onnodige paniek, want veel plekjes blijken goedaardig. Gebruik van de zonnebank wordt door alle dermatologen afgeraden. Kienhorst: “De zon mijden hoeft niet, maar ga er niet tussen elf en drie in zitten, draag een hoed en gebruik een hoge beschermingsfactor. Wil je graag een kleurtje, gebruik dan een dagcrème met een tintje of neem een spraytan.” Dat laatste is uiteraard dan weer niet aan te raden bij een droge huid.

Dit artikel verscheen in Margriet 40-2020 en is geschreven door Liesbeth Smit. Het is met toestemming gepubliceerd op de website van Tergooi.

E-mail nieuwsbrief