Translate8 juni 2021
Dit zijn de feiten en fabels over de zon en huidkanker
Over huidkanker en de zon bestaan veel misverstanden. Negen beweringen op een rij. Zijn het feiten of fabels? Susanne van Velzen van de Gooi en Eemlander vroeg het aan dermatoloog Rutger van der Waal.
1. Zonnebrandcrème moet je na een jaar weggooien omdat het dan niet meer goed werkt.
Feit: “Zonnebrandcrème is na openen maar maximaal twaalf maanden te gebruiken. Na opening of als de fles warm geworden is beschermt het minder goed. Bewaar het dus niet te lang en laat het niet in de volle zon of in de hete auto liggen.”
2. Voordat je op vakantie gaat is het goed om een paar keer onder de zonnebank te gaan. Dan verbrand je niet zo snel.
Fabel: “Slecht idee. Door uvb-straling bouw je huidverdikking op die weliswaar natuurlijke bescherming biedt tegen de zon maar verbranding niet voorkomt. Veel zonnebanken hebben alleen uva-straling. Dat biedt geen bescherming maar leidt wel tot huidveroudering. Dat kan rimpels en huidkanker veroorzaken. Laat op vakantie je huid gewoon geleidelijk aan de zon wennen. Eén keer onder de zonnebank geeft al dertig procent verhoogd risico op ontwikkelen van huidkanker. Daarom heeft onze beroepsvereniging ook aan de bel getrokken bij minister Hugo de Jonge toen hij zei één keer per maand lekker onder de zonnebank te gaan. Dat leek ons niet zo’n handige voorbeeldfunctie.”
3. Smeren met factor 30 betekent dat je 30 keer langer in de zon kan zitten.
Feit: “Op zich klopt dat, maar in de praktijk is dat beslist niet het geval. Je moet de crème dan zo dik smeren dat er een witte laag op je lijf zit. Dat doet niemand. En je moet elke twee uur opnieuw dik insmeren. Nog vaker zelfs als je tussendoor het water ingaat of zweet. Waterproof crème is onzin. Na het zwemmen is de bescherming toch weg. Een spray of lotion is makkelijk op te brengen maar een crème beschermt beter.”
4. In Spanje is de zon schadelijker dan in Nederland.
Fabel: “Het is dezelfde zon, maar je bent op vakantie veel meer buiten waardoor je ook langer in de zon bent. In Spanje staat de zon wel hoger aan de hemel, waardoor de UV-index, de zonnekracht, hoger is. Bescherm je huid overal ter wereld goed.”
5. Huidkanker krijg je op latere leeftijd door de schade die je als kind al door verbranding oploopt.
Fabel: “Het gaat niet alleen om de zonverbranding op kinderleeftijd, maar om de blootstelling aan de zon in je hele leven bij elkaar opgeteld. Hoe meer zonschade je huid oploopt in de loop der jaren, hoe groter de kans op het ontwikkelen van huidkanker. Overigens geeft ook roken meer kans op huidkanker.”
6. Een moedervlek die groeit is altijd foute boel.
Fabel: “Nee, moedervlekken die in je kinderjaren ontstaan groeien meestal een tijdje en kunnen vaak geen kwaad. Het lichaam kan ook moedervlekken opruimen. Maar als ze heel hard groeien of na je veertigste ontstaan kan het mogelijk kwaadaardig zijn. Met veranderende moedervlekken moet je langs de huisarts gaan. Een moedervlek die groeit, bloedt, jeukt of grillige vorm heeft is verdacht. Er zijn apps in ontwikkeling die moedervlekken kunnen beoordelen aan de hand van foto’s, maar die zijn nog niet betrouwbaar genoeg.”
(Tekst gaat door onder de foto)
7. Op het water verbrand je sneller dan op het land.
Feit: “Klopt, maar ook op het zand, het strand en in de sneeuw kan het hard gaan. Water reflecteert veel zonlicht, je huid krijgt niet alleen van boven maar van alle kanten extra zonnestralen.”
8. Als het bewolkt is kun je niet verbranden.
Fabel: “In de tropen is het vaak bewolkt en kan je huid snel verbranden. Wolken of schaduw verminderen de schadelijke invloed van uv-straling iets.
9. Tussen 11 en 3 moet je de zon mijden.
Feit: “Zeker, dan staat de zon het hoogst aan de hemel en is de kans op verbranden het grootst. Zelfs onder een parasol is het dan gevaarlijk. Die heeft een zonnebrandfactor van slechts 2. De uv-straling gaat er doorheen of de reflecteert eronder.”
Het aantal mensen dat de diagnose huidkanker krijgt groeit ieder jaar met tien procent. Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Zo’n 77.000 mensen krijgen jaarlijks (voor het eerst) huidkanker. Huidkanker is meer de helft van alle kankerdiagnoses. In het Gooi krijgen bovengemiddeld veel mensen de ziekte, constateert dermatoloog Rutger van der Waal (53).
“Het is een tsunami van huidkanker die op ons afkomt. De helft van ons dermatologenwerk in het ziekenhuis draait om huidkanker. Mensen gaan van tennis, naar golf naar het vliegtuig. Naar Bali tegenwoordig in plaats van Texel. We zijn veel buiten en dan telt de zonschade snel op.”
Van der Waal is een van de zeven dermatologen van Tergooi. Op de locaties in Hilversum, Blaricum en Weesp zien zij 35.000 patiënten per jaar. Samen voeren ze zo’n 3.000 operaties per jaar uit. “Vaak kleine ingrepen. Huidkanker is over het algemeen goed te behandelen. In de meeste gevallen gaat het om basaalcelcarcinoom. Dat is niet levensbedreigend.”
Meer over polikliniek DermatologieMelanomen
Kwaadaardige moedervlekken, melanomen, kunnen wel levensbedreigend zijn. Het is volgens Van der Waal belangrijk om regelmatig je lijf te controleren en op tijd aan de bel te trekken bij verdachte moedervlekken. “We helpen huisartsen om huidkanker beter te herkennen. Dat is relevant want een kwart van de consulten bij de huisarts over problemen met de huid.”
Door corona zijn mensen afgelopen jaar minder snel naar de huisarts gegaan. Gevolg is volgens Van der Waal dat er landelijk zo’n tien procent van de melanomen niet ontdekt zijn. “Mensen waren bang om hun drukke huisarts lastig te vallen of durfden niet naar het ziekenhuis waar ze corona op zouden kunnen lopen. We missen landelijk nog een deel van de mensen met deze ernstige vorm van huidkanker. Dat is zorgelijk.”
Tergooi Studio over huidkanker
Huidkanker. Wat is het? Hoe ontstaat het? Welke soorten zijn er? Hoe kun je eraan behandeld worden? Is huidkanker te voorkomen? Dermatologen Rutger van der Waal, Laura Kienhorst, Bram Preesman en Alice Langeveld hebben onlangs in een tv-uitzending antwoord gegeven op alle vragen over huidkanker. De uitzending is terug te zien op de website.
Tergooi Studio terugkijkenDit artikel verscheen op 2 juni 2021 in de Gooi en Eemlander, is geschreven door Susanne van Velzen en is met toestemming gepubliceerd op de website van Tergooi.
E-mail nieuwsbrief