Ontwikkelfase

De projectleiders stellen een team samen dat naast hen (geriater en vs) bestaat uit de afdelingsmanager van de SEH, een SEH-verpleegkundige, de ziekenhuisapotheker en een transferverpleegkundige. Dit team moet met elkaar gaan brainstormen en bedenken waar behoefte aan is op hun SEH en hoe ze dat willen vormgeven. Ieder denkt vanuit zijn eigen perspectief mee. Betrek hierbij ook andere stakeholders, zoals bijvoorbeeld de traumachirurgen. Gezien de complexe veranderingen op productie en financieel gebied is het zinvol vanaf het begin een verantwoordelijk businessmanager te betrekken.

Betrekken SEH-verpleegkundigen

Een goede methode voor het betrekken van de SEH-verpleegkundigen is om een aantal bijeenkomsten te organiseren met steeds een deel van het team. In deze sessies onderzoek je gezamenlijk de knelpunten die komen kijken bij kwetsbare ouderen op de SEH en formuleer je mogelijke oplossingen. Op die manier kom je tot een gezamenlijke inhoud en de inhoudelijke vorming van de werkwijze. Het gaat daarbij om vragen als:

• Stel ik heb een kwetsbare oudere op de SEH, hoe zou ik die willen behandelen in de ideale wereld? Wat heb ik daar voor nodig?
• Wat mis ik nu in de zorg, diagnostiek of communicatie?
• Wat is verplicht (zie randvoorwaarden)?

Na discussie blijven de essentiële elementen over en misschien ook minder essentiële elementen die wel iets toevoegen en die wel haalbaar zijn.

Betrekken transferverpleegkundige en apotheker

Betrek de transferverpleegkundige in de beginfase om mee te denken over de soorten hulp die vanaf de SEH te realiseren zijn. Wat is daar voor nodig en hoe richt je dat praktisch in?

De ziekenhuisapotheker heeft in eerste instantie een belangrijke rol in het meedenken over de implementatie van de richtlijn Polyfarmacie.

Zie ook Opzet en rollen GEM-team

TIP  Start met een brainstormsessie om een analyse te kunnen maken van de belangrijkste stakeholders.

Betrekken Raad van bestuur en poortspecialismen

Het is van groot belang om vanaf het begin de Raad van Bestuur en de poortspecialismen te betrekken.

Raad van Bestuur

Maak de Raad van Bestuur enthousiast over het plan door de ontwikkelingen en het effect te schetsen en daarmee de noodzaak duidelijk te maken. Houd er rekening mee dat een definitief akkoord pas volgt na verdere uitwerking en fiat van de poortspecialismen.

Hoofdbehandelaren

Betrek de andere poortspecialismen door bijvoorbeeld het gesprek aan te gaan met de managers van de vakgroepen. Zij kunnen het idee vervolgens in hun vakgroep bespreken. Daarna kun je alle specialismen tijdens een onderwijsmoment ook de arts-assistenten uitgebreider inlichten met aanvullende informatie en het beantwoorden van vragen. Realiseer je hierbij wel dat het GEM-team ‘ongevraagd’ met de hoofdbehandelaar mee opwerkt en advies geeft. Het is dus van belang dat de andere specialismen de meerwaarde ervan zien en dit waarderen. Bovendien moeten de poortspecialismen bereid zijn om adviezen te ontvangen en zo nodig het beleid aan te passen. Uiteraard gaat dit altijd in overleg en wordt gezamenlijk de afweging gemaakt wat het beste is voor de patiënt. Dagelijks zorgen de vs en a(n)ios ervoor dat alle betrokken zorgverleners tijdens een dienst op de SEH op de hoogte zijn van de doelen en werkwijze van het GEM-team.

Afspraken met de Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT)

Het direct kunnen uitplaatsen vanaf de SEH is een van de grootste winstpunten van het GEM-team, zowel voor de patiënt als het ziekenhuis. Een opname waarbij geen sprake is van een ziekenhuisindicatie leidt namelijk meestal toch tot meerdere opnamedagen. Goede afspraken met de regionale VVT zijn essentieel om te voorkomen dat kwetsbare ouderen zonder ziekenhuisindicatie toch moeten worden opgenomen. De mate waarin dit ook daadwerkelijk kan, zal erg verschillen per ziekenhuis en regio. Liefst worden deze patiënten direct vanaf de SEH uitgeplaatst.

TIP Real-time inzicht in de beschikbaarheid van ELV- en GRZ-bedden versnelt de uitplaatsing vanaf de SEH.

Scholing

Een goede behandeling van een kwetsbare oudere vergt specifieke kennis en vaardigheden van de zorgverleners. Door het aanreiken van deze kennis en vaardigheden geef je iedereen de handvatten om goede zorg te leveren. Het is aan te bevelen om op geplande momenten scholing te geven aan bijvoorbeeld de verpleging en de a(n)ios, maar voorzie ook de managers en hoofdbehandelaren van kennis. Onderwerpen die daarbij aan bod kunnen komen zijn: functieverlies, atypische presentatie, delier, dementie, pijn, valrisico, reanimeerbeleid, en polyfarmacie. Dit kan door een combinatie van klassiek onderwijs met ‘bedside teaching’ en patiëntbesprekingen. Om kennis breed structureel te delen, is het zinvol om op de SEH een multidisciplinaire casusbespreking te organiseren als dit nog niet het geval is.

TIP De KNMG/CGS heeft online een nascholing beschikbaar over kwetsbare ouderen voor a(n)ios en poortspecialisten: Het perioperatieve traject bij kwetsbare ouderen en Zorg voor kwetsbare ouderen vanuit beschouwend perspectief. Ook is er een variant beschikbaar voor verpleegkundigen: Verpleegkundig perspectief: zorg voor kwetsbare ouderen.

Afspraken met leverancier medische hulpmiddelen

Het kunnen verstrekken van basale hulpmiddelen is een belangrijk onderdeel van aanvullende zorg die de SEH kan verlenen aan een kwetsbare oudere. Denk hierbij aan een rollator, postoel, urinaal en krukken. Met deze hulpmiddelen kan de patiënt wellicht toch naar huis in plaats van naar een verpleeghuis. Het is daarom aan te bevelen om te inventariseren wat de verschillende leveranciers van medische hulpmiddelen kunnen bieden en afspraken te maken over de voorraad op de SEH en de werkwijze. Een van de mogelijkheden is dat de patiënt een overeenkomst met de leverancier tekent als hij hulpmiddelen meekrijgt. Het GEM-team stuurt dit door aan de leverancier en stapt verder uit het contact. De leverancier vult de tekorten van de SEH weer aan en de patiënt levert na gebruik de spullen in bij de leverancier of de leverancier haalt deze op bij de patiënt.

Datamanagement

Om het zorgpad goed te kunnen evalueren en eventueel bij te sturen, is datamanagement een belangrijk instrument. Overleg binnen het GEM-team, met de raad van bestuur en de poortspecialismen vooraf wat je wilt analyseren en betrek een datamanager. Doe op tijd een steekproef met een beperkt aantal patiëntgegevens en pas de strategie zo nodig aan. Dit kost veel tijd, dus weeg goed af wat echt nodig is. Ga na welk deel van de gewenste data uit het datamanagement en/of EPD te verkrijgen zijn en welk deel met de hand moet worden bijgehouden.

TIP Het is zeer zinvol om eerst een pilot van een paar weken te doen. Zo kan je meten om hoeveel patiënten het gaat en nagaan of je daaraan inderdaad de ingeschatte hoeveelheid zorg hebt geleverd en wat de resultaten waren. Zo kan het zorgpad worden aangepast alvorens het wordt geïmplementeerd.

Evaluatie

Bepaal de evaluatiestrategie. Je kan je hierbij afvragen: wanneer is het geslaagd? Welke parameters zijn voor wie van belang? Hoe vaak wil je meten, bijsturen etc.