Antibioticagebruik

Onderzoekers vinden manier om antibioticagebruik terug te dringen

Voorlichten en motiveren van artsen, toetsen van hun handelwijze en goede feedback kunnen leiden tot 27 procent minder voorschrijven van antibiotica. Het ging in het onderzoek om patiënten die thuis een matig-ernstige longontsteking hadden opgelopen en hiervoor opgenomen waren in het ziekenhuis. De onderzoekers verwachten dat dit helpt om ongevoeligheid voor antibiotica tegen te gaan. Tot de onderzoekers behoort Inger van Heijl. Zij deed onderzoek in Tergooi en werd hierbij begeleid door ziekenhuisapotheker dr. Paul van der Linden en arts microbioloog dr. Wendelien Dorigo.

Onnodig antibioticagebruik is de belangrijkste reden dat steeds meer mensen ongevoelig worden voor antibiotica. Deze antibioticaresistentie is een wereldwijde bedreiging van de gezondheid. De strategie om het antibioticagebruik te optimaliseren en het onbedoelde effect van antibioticaresistentie tot een minimum te beperken, noemen we ‘antimicrobial stewardship’.

Promotieonderzoek

Inger van Heijl en Valentijn Schweitzer, beiden ook werkzaam op de afdeling Epidemiologie van Infectieziekten van het UMC Utrecht, deden promotieonderzoek naar antimicrobial stewardship bij patiënten die in het ziekenhuis opgenomen zijn met matig-ernstige longontsteking. Inger van Heijl deed dit onderzoek vanuit Tergooi. Het is moeilijk om later in het ziekenhuis de precieze ziekteverwekker van een thuis opgelopen longontsteking te bepalen. Om het zekere voor het onzekere te nemen, krijgen deze longpatiënten vaak breedspectrum antibiotica voorgeschreven, terwijl gerichtere antibiotica ook afdoende zouden kunnen zijn. Ook krijgen deze patiënten soms meer antibiotica dan de richtlijnen voorschrijven.

27 procent minder

De beide onderzoekers onderzochten of antimicrobial stewardship effectief is om het toedienen van breedspectrum antibiotica bij deze patiënten te verminderen, zonder dat de gezondheid in gevaar komt. Ze onderzochten in twaalf ziekenhuizen in Nederland bij meer dan 4000 patiënten de invloed van voorlichting aan artsen, het motiveren van belangrijke betrokkenen, onafhankelijke toetsen (audits) en feedback aan artsen op het toedienen van antibiotica. Uit hun onderzoek bleek dat deze acties leidden tot 27 procent minder behandeldagen met breedspectrum antibiotica. Er was geen verschil in sterfte.

Belangrijk bevinding

De conclusie van de onderzoekers luidt dat bij patiënten met longontsteking die niet ernstig ziek zijn, ruimte is om te starten met gerichte (smalspectrum) antibiotica en dan de resultaten af te wachten. Later kan dan altijd nog een breedspectrum antibiotica voorgeschreven worden. Inger van Heijl, die 3 november 2020 op haar onderzoek promoveerde: ‘We verwachten dat deze aanpak ons uiteindelijk helpt om de ongevoeligheid voor antibiotica te verminderen. En omdat antibioticaresistentie een wereldwijd probleem is, is dit een belangrijke bevinding.’

E-mail nieuwsbrief