Pieter van den Berg

‘Nooit eerder kwam een patiënt zo dichtbij’

In de Volkskrant-serie ‘Die ene patiënt’ van Ellen de Visser vertellen zorgverleners over de patiënt die ze nooit meer vergeten en die hun kijk op hun vak en het leven veranderde. Een interview met ‘onze’ oncoloog Pieter van den Berg, was de aanleiding voor deze serie, waarvan nu een boek is verschenen. Hieronder het verhaal van oncoloog Pieter van den Berg (43) over die ene patiënt (gepubliceerd op 11 november 2017).

‘De chirurg vertelde dat ik een wielrenner op mijn spreekuur zou krijgen en ik weet nog dat ik daar blij mee was. Dan kan ik het vast goed met hem vinden, dacht ik, want fietsen is ook mijn passie. Het is wel een bijzondere patiënt, zei de chirurg er nog bij. Dat klopte. Huib was niet onder de indruk van het fenomeen dokter. Hij was direct. Zijn humor en zijn ironie spraken me aan. De gesprekken gingen een minuut over kanker en 20 minuten over fietsen.

‘Tien maanden daarvoor was hij geopereerd aan darmkanker, nu waren er uitzaaiingen gevonden. Chemokuren, dat was wat we hem nog konden bieden, behandelingen die zijn leven iets konden verlengen. Gemiddeld genomen had hij nog een jaar. Maar Huib tartte de statistieken. Hij maakte lange tochten, beklom in Spanje de hoogste bergen, hij fietste dwars door de chemo’s heen. Nu doet tenminste alles pijn, zei hij dan.

‘Hij kreeg een jaar, hij maakte er ruim twee van. Ik kan niet bewijzen dat het door het fietsen kwam, maar ik denk het wel. Hij voelde zich er beter door, had minder last van bijwerkingen. En de fiets bracht afleiding, hij kon de kanker even van zich afzetten.

‘Het is niet wetenschappelijk aangetoond dat kankerpatiënten langer leven door te bewegen. We moeten het meer zoeken in welbevinden, fysiek en psychisch. Beweging versterkt de weerbaarheid en dat helpt tegen alle ellende die patiënten moeten ondergaan. Dat leg ik nu dagelijks uit aan mijn patiënten en dan neem ik Huib als voorbeeld.

‘Dankzij hem zijn we in ons ziekenhuis nu aan het nadenken over een beweegprogramma. Waarom zouden patiënten uit de regio niet naar ons ziekenhuis kunnen fietsen voor een afspraak of een behandeling? We willen fietsbuddy’s aanstellen, vrijwilligers die meefietsen, patiënten ophalen en weer terugbrengen. Ik denk dat het zelfs na een chemokuur mogelijk moet zijn om op de fiets naar huis te gaan. Laten we de kracht van patiënten niet onderschatten.

‘Tussen Huib en mij is in twee jaar tijd een vriendschap ontstaan. Ik heb me afgevraagd of dat kon, of er geen sprake was van afhankelijkheid. Maar Huib was volstrekt autonoom. Onze vriendschap verdiepte zich toen ik hem vertelde over mijn plannen voor een chemotuin bij ons ziekenhuis, een paviljoen waar patiënten buiten in de natuur hun kuur konden krijgen. Er ontbrak nog veel geld. Hij stelde voor om een sponsorfietstocht te organiseren. Dat werd een succes, samen hebben we 50 duizend euro opgehaald. Het pad van het ziekenhuis naar de tuin is naar hem vernoemd.

‘Ik waak ervoor om het dagelijkse leed mee naar huis te nemen. Ik ben oprecht begaan met mijn patiënten, maar als ik de deur van het ziekenhuis achter me dichttrek, moeten de zorgen weg zijn. Anders red ik het niet. Bij Huib lukte dat niet. Nooit eerder kwam een patiënt zo dichtbij.

‘Toen het niet meer ging, heeft hij me gevraagd of ik de euthanasie wilde doen. Ik ben bij hem langsgegaan om erover te praten. Hij zag dat ik het er moeilijk mee had. Je gaat toch niet afhaken hè, vroeg hij bezorgd. En toen meteen die wrange humor weer: weet je voor wie het moeilijk is? Voor mij! Ik vond dat ik hem niet in de steek mocht laten, maar de donderdagmiddag dat ik zijn leven beëindigde, was zwaar en verdrietig.

‘Hij wilde me ooit een wielershirt geven. Ik weigerde, vond dat ik geen cadeautjes van patiënten kon aannemen. Na zijn dood bracht zijn vrouw mij een pakje. Het was een wielertenue. Er zat een briefje bij van Huib: ‘Heb ik toch het laatste woord.’

Ellen de Visser, 11 november 2017

Jolanda Greif over oncoloog Pieter van den Berg

‘In de spreekkamer ging het een paar minuten over de ziekte en daarna schakelde Huib al snel over op de leuke dingen in het leven, fietsen of de vakantie. Hij ging met Pieter om zoals hij dat met iedereen deed: eerst kwam het zakelijke en daarna toonde hij persoonlijke interesse. Ik zag al snel dat er een band tussen die twee ontstond. Pieter zei weleens dat hij dat moeilijk vond, hij benoemde het ook, dat er grens zat aan wat je als arts met een patiënt kon bespreken. Maar ongemakkelijk werd het nooit.

‘Toen ze besloten om samen een fietssponsortocht te organiseren, brachten ze veel tijd met elkaar door, momenten waarop ze het niet over de ziekte van Huib hoefden te hebben. Dat leverde hele andere gesprekken op, hun vriendschap verdiepte zich.

‘Toen Huib te horen kreeg dat er uitzaaiingen waren en hij wilde uitzoeken of er elders nog opties waren, werkte Pieter volledig mee. Geen moment gaf hij ons het idee dat hij zich gepasseerd voelde. Hij overlegde regelmatig met de Amerikaanse arts en besprak wat voor Huib het beste was. Dat was bijzonder.

‘Pieter deed de euthanasie en ik weet hoe moeilijk hij dat vond. Hij besloot om een collega mee te nemen, als steun voor zichzelf. Zo slaagde hij erin om te doen wat Huib hem had gevraagd. Die donderdagmiddag kreeg hij het voor elkaar om allebei tegelijk te zijn, dokter én vriend.’

Ellen de Visser, 22 februari 2019

Met dank aan Ellen de Visser en de Volkskrant. De gehele serie “Die ene patiënt” is nu ook in boekvorm te lezen.

E-mail nieuwsbrief