Acne

Puistjes

Lees voor
Print

Acne

Acne vulgaris is de medische term voor (jeugd)puistjes. Bijna iedereen krijgt in de puberteit acne. Bij sommigen gaat het om een paar puistjes. Bij anderen om een uitgebreide huidaandoening die veel problemen kan geven. Acne kan soms ook na de puberteit blijven bestaan. Of pas beginnen als iemand al volwassen is.

Klachten

Acne is te herkennen aan mee-eters (comedonen), rode pukkels (papels) en puistjes (pustels). De puistjes kunnen pijn doen bij een erge ontsteking. Ook onder de huid kunnen ontstekingen ontstaan. Die kunnen littekens achterlaten als ze genezen zijn. Naast gewone acne (acne vulgaris), zijn er andere vormen van acne. Die hebben hun eigen kenmerken:

Acne conglobata

Acne conglobata is een ernstige vorm van acne. Deze komt vooral voor bij mannen en blijft vaak lang bestaan. Lang nadat iemand 20 is. De ontstekingen verlopen veel heviger dan bij de gewone acne. Meestal zit de acne vooral op de schouders, rug en borst. Meer dan op het gezicht. Deze vorm is te herkennen aan de reuzenmee-eters, grote onderhuidse knobbels en abcessen (met pus gevulde holtes). Als die genezen, blijven lelijke littekens achter.

Ectopische acne

Soms zit acne op ongewone plaatsen. Bijvoorbeeld in de oksels, liezen, onder de borsten en op de billen. Mee-eters zijn een belangrijke aanwijzing dat het om acne gaat. De ontstekingen en abcessen keren steeds terug en kunnen veel ongemak geven. Deze vorm van acne komt meestal voor bij mensen ouder dan 20. Vooral bij mensen die roken. Lees er meer over op de website van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie.

Acne Ecoriée

Acne Ecoriée komt vaak voor bij jonge vrouwen. Ze hebben weinig acne, maar zijn erg met hun huidaandoening bezig. Ze krabben of knijpen iedere pukkel open of uit. Door het krabben ontstaan littekens. En niet door ontstekingen.

Oorzaken

Talg en talgklieren

Drie belangrijke veranderingen in de huid zorgen voor acne:

  1. De talgklieren in het gezicht, op de rug en de borst worden groter en maken meer huidsmeer of talg aan. Scheiden ze te veel talg af? Dan kan de talg zich ophopen. De plek waar talg uit de talgklier komt, raakt daardoor verstopt. Deze ophoping van talg noemen we mee-eters of comedonen. Die kunnen oppervlakkig en open zijn. Dan spreken we van zwarte comedonen. Of meer onder de huid en gesloten zijn. Dat hebben we het over witte comedonen.
  2. De ophoping van talg wordt erger omdat de afvoergang van de talgklier verhoornt. Die wordt daardoor nauwer.
  3. In de talgklieren zitten bacteriën die de talg omzetten in vetzuren. Door de opgehoopte talg zet het verstopte haarzakje zich steeds verder uit. Uiteindelijk scheurt het open. De talg komt in de huid daaromheen terecht en zorgt voor een ontsteking. Hierdoor ontstaan pukkels en puistjes.

Hormonen

Soms zorgen de hormonen in het lichaam voor acne. Signalen die hierbij passen zijn:

  • een lange menstruatiecyclus: meer dan 35 dagen tussen twee menstruaties.
  • haren die groeien volgens het mannelijke patroon. Denk aan donkere haren op de kin. Of uitgebreide haargroei tot buiten het gebied bij de oksels of schaamstreek.

Andere factoren

Sommige vormen van acne ontstaan door andere factoren. Bijvoorbeeld:

  • Door contact met stoffen die de talgklier verstoppen. Bijvoorbeeld sommige make-up.
  • Door producten met olie of chemische producten in bepaalde beroepen en industrieën. Vaak ontstaat de acne dan pas op latere leeftijd.
  • Druk of wrijving op een bepaalde plek kan acne erger maken. Bijvoorbeeld het riempje van een helm bij de kin.
  • Verschillende medicijnen kunnen zorgen voor acne of die erger maken. Bijvoorbeeld prednison, vitamine B12 en middelen tegen tuberculose en epilepsie.

Waardoor acne niet komt

Acne komt niet door:

  • Een voedselallergie.
  • Eten van chocola. Het kan dat na het eten van chocola één of twee puistjes ontstaan. Dit is geen acne, maar gewoon een verstopt talgkliertje.
  • Een vitaminetekort. Het heeft dus ook geen zin om extra vitamines tegen acne te slikken. Wel kan een te veel aan vitamine B12 acne geven.
  • Slechte hygiëne. Hygiëne heeft niets te maken met acne.
  • Infecties. Acne is geen infectieziekte en wordt dus nooit van de ene mens op de andere overgedragen.
  • Zweet. Zweten heeft niets te maken met de vorming van talg.
  • Spanningen of stress. Eerder is het omgekeerde het geval. Erge acne kan zorgen voor psychische spanning. Bijvoorbeeld schaamte of het gevoel minder dan anderen te zijn.

Onderzoek

Acne is meestal makkelijk te herkennen. Het is vaak zo al duidelijk dat het om acne gaat. Extra onderzoek is bijna nooit nodig. Acne kan mild, matig of ernstig zijn. Dat ligt aan hoe uitgebreid het aantal pukkels en puistjes is. En of er littekens door de acne zijn.

Behandeling

Een standaard behandeling voor acne is er niet. Als het vooral om mee-eters gaat, is de behandeling anders dan bij ontstekingen. Voor welk middel we kiezen, ligt bijvoorbeeld aan:

  • hoe erg de acne is
  • welke klachten iemand heeft
  • of zich littekens vormen
  • leeftijd
  • geslacht

Vaak is lange tijd behandeling nodig. Ook bij vormen van acne die minder erg zijn. De acne kan niet altijd genezen. Wel kunnen we er meestal voor zorgen dat de huid rustig wordt en blijft. Totdat de acne uiteindelijk vanzelf overgaat.

We kunnen uit verschillende middelen en behandelingen kiezen. Die werken ieder op hun eigen manier:

Middelen die zich richten op de afvoergang van de talgklier

Benzoylperoxide, tretinoïne en adapaleen zorgen dat de huid afschilfert. Zo kan de talg makkelijk naar buiten. Dat gaat het ontstaan van mee-eters tegen. Daarnaast remt benzoylperoxide de groei van bacteriën een beetje.

Benzoylperoxide, tretinoïne en adapaleen worden gebruikt als crème, gel of lotion. Bij lichte vormen van acne is het genoeg die een keer per dag te gebruiken.

Een nadeel is dat deze middelen de huid in het begin van de behandeling vaak irriteren. En door benzoylperoxide kan kleding en beddengoed verkleuren. We kunnen soms de sterkte verlagen. Of u kunt het middel om de dag aanbrengen.

Middelen die zorgen voor minder groei van bacteriën

Vooral antibiotica zorgen dat bacteriën niet verder groeien. We gebruiken ze vaak in combinatie met de middelen die hierboven genoemd zijn. Antibiotica worden meestal gebruikt voor matige tot ernstige acne. U krijgt het in de vorm van tabletten of als een gel of lotion.

  • Kiezen we voor antibiotica als tabletten? Dan krijgt u meestal doxycycline of minocycline. Deze moet u voor langere tijd nemen. In ieder geval drie maanden.
  • Voor antibiotica als gel of lotion gebruiken we de middelen erythromycine en clindamycine. Die kunnen voor mildere vormen van acne werken.

Sommige antibiotica remmen ook de ontsteking. Bijvoorbeeld de tabletten doxycycline en minocycline.

Middelen die zorgen voor minder talg

Anticonceptiepil

De anticonceptiepil kan invloed hebben op de vorming van talg. Met sommige anticonceptiepillen wordt acne minder. We kunnen hiervoor kiezen bij vrouwen die de acne willen behandelen en de pil willen gebruiken. Met anticonceptiepillen is wel de kans op trombose wat groter. De arts zal dit met u bespreken.

Isotretinoïne

Ook het middel isotretinoïne onderdrukt de aanmaak van talg. Het remt daarnaast de verhoorning in de afvoergang van de talgklier. En het onderdrukt de ontstekingsreactie. We gebruiken isotretinoïne vooral bij ernstige vormen van acne met vorming van littekens. Lees meer over de behandeling met isotretinoïne.

Het middel heeft wel bijwerkingen. Door het middel kunnen de lippen, het neusslijmvlies, de ogen en de huid uitdrogen. Soms kunnen leverenzymen en vetten in het bloed stijgen tijdens de behandeling. Daarom is bloedonderzoek nodig. U mag isotretinoïne ook nooit gebruiken tijdens de zwangerschap.

Huidtherapie

Een huidtherapeut van het Esthetisch Medisch Centrum kan advies geven over de verzorging van de huid en over behandelingen. Bijvoorbeeld over producten, het schoonmaken van de huid en het behandelen van puistjes. Maar ook hoe u littekens door acne minder zichtbaar maakt. Met acne kunt u bij het Esthetisch Medisch Centrum verder terecht voor:

  • manuele dieptereiniging
  • chemische peeling
  • CO2-laser
  • camouflage
  • advies voor huidverzorging bij gebruik van isotretinoїne

Therapie

Psychotherapie kan helpen als de acne veel invloed heeft op hoe u zich voelt. Bij acne excorieé kan gedragstherapie helpen om niet steeds aan ieder pukkeltje te zitten. Dat maakt de acne erger en zorgt dat het blijft bestaan.

Wat u zelf kunt doen

  • Knijp puistjes en mee-eters niet uit. Door de druk komt er ook talg in de huid. Dat kan voor meer ontsteking zorgen.
  • De ultraviolette stralen in zonlicht kunnen helpen bij acne. Maar pas op voor te veel uv-stralen. Daardoor kan de huid dikker worden en ontstaan juist mee-eters. Ook is er risico op huidkanker. Met sommige middelen tegen acne kan de huid gevoeliger zijn voor zonlicht. Bijvoorbeeld met isotretinoïne en bepaalde antibiotica.
  • Gebruik geen vette crème of make-up die de huid afsluit. Hierdoor kunnen de talgklieren nog meer verstoppen en kunnen mee-eters en puistjes ontstaan.
  • Volg de behandeling die met de arts besproken is.
  • Gezonde voeding en regelmatig leven geneest acne niet. Maar het kan wel een positieve invloed hebben.

Met dank aan de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie voor het gebruik van de informatie op deze pagina. 

Wat vindt u van deze informatie?

Vorige pagina