Braken tijdens de zwangerschap

(hyperemesis gravidarum)

Braken tijdens de zwangerschap

Het kan zijn dat je aan het begin van de zwangerschap misselijk bent. Vaak gaat dit vanzelf weer over (tussen de 12 en 20 weken). Soms is er sprake van extreme misselijkheid en braken. Dit heet hyperemesis gravidarum. Het braken begint meestal bij 4 tot 7 weken en heeft een piek bij 9 weken zwangerschap. Vaak nemen de klachten voor de 20 weken zwangerschap af.

Oorzaken

Het is niet precies bekend waarom de ene vrouw wel en de andere vrouw geen last krijgt van (overmatig) braken tijdens de zwangerschap. Het is wel bekend dat zwangerschapsbraken in verschillende situaties vaker voorkomt, zoals bij een meerlingenzwangerschap, molazwangerschap en bij hyperemesis gravidarum in een vorige zwangerschap.

Klachten

Je kunt last hebben van de volgende klachten:

  • erg misselijk en veelvuldig braken
  • verminderde of geen eetlust
  • weinig en donkere urine
  • gewichtsverlies
  • een slap en vermoeid gevoel
  • overgevoeligheid voor licht, geluid en/of geuren

Doordat je onvoldoende voedingsstoffen en vocht binnenhoudt, kan dit leiden tot:

  • gewichtsverlies
  • uitdroging
  • tekort aan vitaminen en mineralen
  • vermoeidheid door het vele braken
  • depressiviteit
  • gevoeligheid van de slokdarm, waardoor het slikken pijnlijker wordt.

Behandeling

Als je overmatig braakt, verwijst de verloskundige je naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis wordt er bloedonderzoek gedaan en wordt er een echo gemaakt. Aan de hand van de resultaten kijken we naar een geschikte behandeling.

Algemene adviezen tegen misselijkheid en braken

  • Luister naar je lichaam. Neem de rust die je nodig hebt en dwing jezelf niet tot om dingen te doen.
  • Sta langzaam op en vermijd plotselinge bewegingen.
  • Praat met anderen (bijvoorbeeld je partner of arts) over de misselijkheid en de zwangerschap. Indien gewenst kun je een verwijzing naar de psycholoog vragen.
  • Vermijd triggers, bijvoorbeeld geuren (zoals sterk gekruide voeding, koffie, sigaretten, tandpasta).
  • Ga niet na het eten direct liggen maar blijf nog 10 tot 20 minuten rechtop zitten
  • Probeer zo veel mogelijk in de frisse lucht te zijn
  • Zorg voor een fris huis door alles goed te laten luchten. Ook het bed.
  • Indien je niet veel kan doen, probeer dan lichte activiteiten te doen.
  • Vraag om de hulp die je nodig hebt (bijvoorbeeld met koken, gezelschap).
  • Ben ervan bewust dat u zwanger bent, dat er een baby op komst is, dat er iets moois is om naar uit te kijken!

Voedingsadviezen

  • Probeer minimaal 1 liter water per dag te drinken. Het liefst 2 liter. Kies dranken die u beter verdraagt en drink kleine beetjes eventueel elke 5 minuten. Koolzuurhoudende dranken vermindert soms de misselijkheid. Soms helpt het om door een rietje te drinken.
  • Drinken en eten tegelijk valt vaak minder goed, dat geeft snel een vol gevoel en het kan het braken verergeren.
  • De voorkeur gaat uit naar licht verteerbare voeding (bijvoorbeeld rijst, kip, vis en verse groente, zoet/zacht fruit, crackers, beschuit en vruchtensap). Breng variatie aan in je eetpatroon.
  • Eet kleine porties verdeeld over de dag (elke 1 á 2 uur). Een lege maag kan de misselijkheid veroorzaken of verergeren.
  • Zuig op iets zuurs: een stukje augurk, citroen of kauwgom
  • Veel vrouwen geven aan dat ze vette gerechten wel verdragen, denk aan patat, pizza, broodje hamburger. Eet ze gerust, want ze geven energie.
  • Probeer voedingsmiddelen en dranken met gember zoals gemberkoekjes, limonade van gembersiroop, gezeefde gemberthee met honing.
  • Eet ’s morgens vóór het opstaan wat droog brood, beschuit, toast of granen bijvoorbeeld muesli. Leg dit eventueel al klaar de avond ervoor.

Medicijnen

Als de adviezen alleen niet helpen kun je medicijnen krijgen. Er zijn verschillende medicijnen tegen misselijkheid:

  • Emasefene 12,5/25mg 3-4x per dag
  • Metoclopramide 10mg 3x per dag
  • Ondansetron 4-8mg 3x per dag

Vocht-infuus

Bij uitdroging kunnen we via een infuus vocht geven. Afhankelijk van de uitslag van het bloedonderzoek wordt dit thuis of in het ziekenhuis gedaan. De thuisbehandeling bestaat uit het toedienen van vocht via een infuus gedurende 3 dagen. De hoeveelheid vocht wordt iedere dag afgebouwd. Indien er geen verbetering van is van de klachten, wordt er door de thuiszorg contact met de arts in het ziekenhuis opgenomen. Indien er wel verbetering is van de klachten, vindt er na de thuisbehandeling een telefonische controle met de arts in het ziekenhuis plaats.

Na de behandeling

Als je naar huis gaat en opnieuw last hebt van overmatig braken kun je het volgende doen:

  • Als je terugverwezen bent naar je eigen verloskundige, neem je opnieuw contact op. Zij kan je vragen beantwoorden en je zo nodig doorverwijzen naar de gynaecoloog.
  • Als je thuis bent met een infuus en je vragen hebt over de behandeling, kun je contact opnemen met afdeling Gynaecologie en Verloskunde.
  • Als je thuis bent met een infuus en je vragen hebt over het infuus of de zorg thuis, kun je contact opnemen met de Technische Thuiszorg.