Chemotherapie

Wat is chemotherapie?

Als u kanker heeft, is chemotherapie een mogelijke behandeling. U krijgt deze behandeling in Tergooi MC dan op de Dagbehandeling Oncologie. Chemotherapie is een behandeling met medicijnen. Het doel is om de deling van cellen af te remmen. Het gaat hierbij vooral om kankercellen, maar ook om gewone cellen.

De medicijnen die we u bij een chemokuur toedienen, heten cytostatica. Een cytostaticum heeft tot doel de deling van cellen te stoppen (cytos = cel, stasis = stilstand). Cytostatica grijpen meestal in op de chemische reacties in de cel die nodig zijn voor de celdeling. Er zijn veel vormen van chemotherapie. Afhankelijk van het soort kanker kunnen we één of meer middelen voor een behandeling gebruiken. De cytostatica dienen we toe via een infuus of als tablet. De medicijnen komen in het bloed terecht. Via het bloed verspreidt de medicatie zich door het lichaam.

Bloedonderzoek

Cytostatica hebben een celremmende werking en kunnen invloed hebben op de aanmaak van bloedcellen. Daarom controleren wij tijdens chemotherapie regelmatig uw bloed. Bij het voorschrijven van de chemotherapie beoordeelt de arts de bloedwaardes. Eén of twee dagen voordat u de behandeling krijgt, kunt u bloed af laten nemen in het laboratorium in het ziekenhuis of bij één van de bloedafnameposten in de regio. De verpleegkundige van de afdeling geeft u de laboratoriumformulieren. Bent u niet in staat om zelf naar het ziekenhuis of de bloedafnamepost te gaan? Dan bestaat de mogelijkheid om thuis bloed af te laten nemen.

Het bloedonderzoek kan twee resultaten hebben:

• De uitslag van het bloedonderzoek is ‘goed’. Dit betekent dat de leukocyten (witte bloedcellen), de erythrocyten (rode bloedcellen) en de thrombocyten (bloedplaatjes) boven een bepaalde waarde zitten. Uw chemotherapie behandeling gaat dan door. Afhankelijk van de behandeling die u krijgt, kijken we ook naar de functie van uw lever en nieren.
• De uitslag is ‘niet goed’. Het bloed heeft zich dan nog onvoldoende hersteld na de vorige chemokuur. Mogelijk moeten we de behandeling uitstellen of aanpassen.

Bijwerkingen

Als u chemotherapie krijgt, kunnen bijwerkingen optreden. Dit komt omdat chemotherapie niet alleen invloed heeft op kankercellen, maar ook op gezonde cellen. Het is vooraf moeilijk te zeggen hoeveel last u krijgt van bijwerkingen. Sommige mensen hebben er veel last van, anderen heel weinig. Overigens: of er bij u bijwerkingen zijn en hoeveel, zegt niets over het effect van de behandeling op uw ziekte. Iedere chemokuur heeft zijn eigen bijwerkingen. Uw arts of uw oncologieverpleegkundige informeert u hierover.

Overzicht van de meest voorkomende bijwerkingen

• Misselijkheid
  U kunt last krijgen van een verminderde eetlust, smaakverandering, misselijkheid en braken. Om dit te voorkomen of te verminderen, krijgt u een recept voor tabletten tegen de misselijkheid mee.
• Haaruitval
  De meeste chemokuren geven haaruitval. Dit kan een gevoelige of pijnlijke hoofdhuid veroorzaken. Na het afronden van de chemotherapie groeit uw haar weer.
• Geïrriteerd oog- en mondslijmvlies
  De slijmvliezen van mond en ogen kunnen geïrriteerd of zelfs ontstoken raken. U kunt daardoor droge, prikkelende ogen krijgen en pijn in uw mond. Om klachten te beperken is een goede mondverzorging belangrijk.
• Diarree of verstopping
  De behandeling kan diarree of juist verstopping veroorzaken. Het is in beide gevallen belangrijk om anderhalf tot twee liter per dag te drinken.
• Vermoeidheid
  U kunt last krijgen van vermoeidheid, lichamelijke uitputting en concentratieverlies.

Beschermende maatregelen

Cytostatica komen na toediening in uw bloed terecht. Via het bloed verspreiden ze zich door het lichaam om zo de kankercellen te bereiken. Tijdens én enige tijd na de toediening zijn resten van cytostatica te vinden in uitscheidingsproducten, zoals urine, ontlasting en braaksel.
U hoeft zichzelf niet te beschermen tegen deze resten cytostatica. U komt door de behandeling immers al met cytostatica in aanraking. Wel zijn er een aantal voorzorgsmaatregelen om de mensen in uw (directe) omgeving te beschermen:

• Spoel de wc na gebruik twee keer door met de deksel op de wc-bril.
• Mannen raden we aan zittend te urineren.
• Maak het toilet dagelijks schoon met een normaal schoonmaakmiddel (niet met chloor of alcohol).
• Ruim uitscheidingsproducten op, gebruik daarbij wegwerpmaterialen, zoals handschoenen.
• Moet u braken? Doe dit dan bij voorkeur in een emmertje met een plastic zak, dit ruimt u makkelijk en veilig op. Sluit de zak goed af en deponeer deze bij het huishoudelijk afval.
• Cytostaticatabletten: haal bij voorkeur zélf de tabletten uit de verpakking. Breek tabletten met een cytostaticum niet door. Was uw handen na inname van het cytostaticum.

Wanneer de arts waarschuwen?

Het is mogelijk dat u thuis klachten krijgt van de behandeling. Doet zich iets ongewoons voor, iets dat u niet vertrouwt, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Neem in ieder geval contact op bij:

• koorts boven 38,5 graden C
• koude rilling (na een koude rilling ontstaat koorts)
• aanhoudend bloedverlies
• spontane blauwe plekken

Wanneer uw specialist of oncologieverpleegkundige waarschuwen?

• Braken (langer dan 24 uur)
• Diarree (langer dan 24 uur)
• Obstipatie of verstopping (langer dan twee dagen)

Twijfelt u? Voelt u zich onzeker over bepaalde klachten? Neem dan contact op met de oncologieverpleegkundige of uw specialist.