Constitutioneel eczeem

Constitutioneel eczeem

Constitutioneel eczeem wordt ook wel atopisch eczeem genoemd. Een atopische aandoening is genetisch bepaald en erfelijk. Net als astma, hooikoorts en (voedsel)allergie. Iemand met atopische aanleg kan klachten ontwikkelen, maar dat hoeft niet.

Klachten

Bij constitutioneel eczeem is de huid rood en schilfering, met kleine bultjes. Ook kunnen blaasjes ontstaan, waar vocht uit kan komen. De hele huid is droog en kan ruw aanvoelen. Vaak zijn er ook wondjes van het krabben, omdat het eczeem jeukt. Als iemand langere tijd last heeft van eczeem kan de huid verruwen en verdikken. Het eczeem kan korte tijd aanwezig zijn, maar kan ook blijvend worden. Bij sommige mensen gaat het weg en komt het veel later weer terug.

Leeftijd en klachten

Constitutioneel eczeem begint meestal voor iemand zes maanden oud is. Maar het kan ook op latere leeftijd beginnen.

• Als constitutioneel eczeem bij een baby ontstaat, noemen we het ook wel dauwworm. Dauwworm zit vooral in het gezicht en achter de oren, op de hoofdhuid bij de haren, op de romp en de armen en benen. Het ontstaat meestal als het kind ongeveer drie maanden oud is.
• Bij peuters zit constitutioneel eczeem vooral in de huidplooien bij de gewrichten, zoals de ellebogen, knieën, polsen en enkels. Ook in de hals en de nek blijft het eczeem vaak bestaan.
• Als een kind ouder dan tien is, zit het eczeem vooral bij de handen en voeten en in de ellebogen en knieën. Later nog op de hals en het gezicht.
• Bij volwassenen zit het eczeem vooral in het gezicht, bij de oogleden of de bovenlip. En in de hals en nek.

Infecties

De huid van mensen met constitutioneel eczeem is extra gevoelig voor infecties met bacteriën. En voor het herpes simplex virus, het virus dat zorgt voor een koortslip. Bij bacteriële infecties ontstaan puistjes, open plekken en gelige korsten op de huid. Bij een infectie met het herpes simplex virus ontstaan veel blaasjes op het eczeem en kunt u koorts krijgen.

Astma en hooikoorts

Een deel van de jonge kinderen met eczeem krijgt astma. Wie wel en wie niet is niet te voorspellen. Het lijkt erop dat kinderen met ernstig eczeem hier iets meer kans op hebben.

Kinderen met eczeem hebben ook iets meer kans om hooikoorts te krijgen. Dit gebeurt meestal pas wat later. Heeft uw kind klachten die wijzen op astma of hooikoorts? Laat het uw arts weten.

Oorzaken

Hoe constitutioneel eczeem precies komt, is niet bekend. Het lijkt een combinatie te zijn van erfelijke aanleg en de invloed van allergieën en factoren uit de omgeving.

Aanleg en allergieën

In de familie van iemand met constitutioneel eczeem komen vaak erfelijke aandoeningen voor, zoals astma, hooikoorts en andere allergieën. De rol die allergieën spelen bij constitutioneel eczeem is niet helemaal duidelijk. Een groot deel van de patiënten met constitutioneel eczeem maakt in het bloed antistoffen aan tegen stoffen uit de omgeving. Dat kunnen stoffen zijn die via de ademhaling of via voedsel in het lichaam komen. Dit is aan te tonen met een huidtest of bloedonderzoek. Dat iemand antistoffen heeft, wil niet zeggen dat iemand ook echt allergisch reageert op die stoffen. Tegenwoordig nemen we aan dat een allergie niet de oorzaak is van constitutioneel eczeem. En staat het doen van onderzoek naar allergieën bij constitutioneel eczeem ter discussie.

Zuigelingen met constitutioneel eczeem hebben soms een voedselallergie. Op deze leeftijd kan een voedselallergie het eczeem erger maken. Dan kan het wel goed zijn om een onderzoek te doen naar allergieën.

Andere factoren

Meestal hebben mensen met constitutioneel eczeem een stoornis in de huid. Die houdt niet genoeg vocht vast en wordt droog. Daardoor raakt de huid snel geïrriteerd. Ook door dingen die niet met een allergie te maken hebben. Bijvoorbeeld door veel wassen met zeep en andere middelen die ontvetten. Of lang douchen met heet water. In de winter droogt de huid meer uit dan in de zomer. Dat komt omdat er dan minder vocht in de lucht is. Vaak wordt het eczeem dan erger. Bij broeierige warme of als u zich lichamelijk inspant kan de jeuk door zweten erger worden.

Ook iemands conditie speelt een rol. Het eczeem kan erger worden als het lichamelijk of geestelijk niet goed gaat. Bijvoorbeeld bij ziekte, vermoeidheid, emoties of stress.

Onderzoek

We kijken naar uw huid en de klachten om te kijken of u constitutioneel eczeem heeft. Omdat het vaak te maken heeft met erfelijke aanleg, kan informatie over de familie helpen. Vertel de arts als in de familie eczeem, astma of allergieën voorkomen.

Als alleen sprake is van constitutioneel eczeem, is het niet nodig verder onderzoek naar allergieën te doen. Dat maakt voor het verloop en de behandeling van het eczeem namelijk niet uit. Soms doen we wel extra onderzoek. Bijvoorbeeld als er aanwijzingen zijn dat u een acute allergische reactie zou kunnen krijgen. Of als er ook last van andere allergieën lijkt te zijn.

Behandeling

Constitutioneel eczeem is niet met medicijnen te genezen. Wel kunnen we proberen de klachten minder erg te maken. Dat doen we vooral met crèmes en zalven voor de droge huid. Soms schrijven we ook medicijnen voor. Bij baby’s die overgevoelig voor koemelk zijn, kan hypoallergene voeding helpen.

Behandeling droge huid

Medicijnen

• Medicijnen geven we vooral om iets aan de jeuk te doen. Dit gebeurt met antihistaminica. We schrijven die meestal voor als u ’s nachts niet kunt slapen door de jeuk. U kunt wat suf worden van deze medicijnen.
• Heeft u last van ernstig constitutioneel eczeem? En wordt de situatie met zalven en crèmes met corticosteroïden niet beter? Dan kunnen we ciclosporine voorschrijven. Dit medicijn onderdrukt het afweersysteem. Bij ongeveer 85 procent van de patiënten met een ernstig eczeem werkt het goed. Het kan wel bijwerkingen geven. Daarom moeten we uw bloed en bloeddruk goed in de gaten houden als u dit medicijn krijgt.
• Als het eczeem niet reageert op ciclosporine, kunnen we kiezen voor een behandeling met azathioprine, methotrexaat of mycofenolaat mofetyl. Hierbij moeten we regelmatig laboratoriumonderzoek doen. Ook is soms een behandeling met dupilumab mogelijk. U krijgt dit medicijn via een injectie.
• Ernstig constitutioneel eczeem kunnen we eventueel kort behandelen met een corticosteroïd in tabletvorm, zoals prednison. Een korte kuur met prednison geeft bijna nooit ernstige bijwerkingen.
• Als het eczeem uitgebreid geïnfecteerd raakt met bacteriën, kan een antibioticakuur nodig zijn.

Wat u zelf kunt doen

Toekomst

Het verschilt erg hoe het verder gaat met het constitutioneel eczeem. Bij veel kinderen gaat het eczeem weg als ze twee jaar zijn. Bij anderen wordt het minder erg als ze op de basisschool zitten. Soms is het eczeem jaren weg en kan het weer (een tijdje) terugkomen als iemand jongvolwassen is. Ook kan het eczeem blijven bestaan tot iemand volwassen is en pas minder worden als ze veertig of vijftig zijn. Soms ontstaat het eczeem pas als iemand volwassen is.