Delier

Delier (plotselinge verwardheid)

Klachten

• Iemand met een delier is soms onrustig en probeert bijvoorbeeld uit bed te stappen of infuusslangen weg te halen. Of zit veel aan het laken te plukken. Iemand kan zich ook juist stilletjes terugtrekken terwijl u anders gewend bent. Dit laatste noemen we een stil delier.
• Iemand is niet zo helder als normaal. Het lijkt alsof hij of zij in een soort droomtoestand zit. In gesprekken lijkt niet alles door te dringen. Het lijkt of de dingen langs hem of haar heen gaan. Iemand zakt nu en dan weg en kan de aandacht er niet bijhouden. Ook is het moeilijk om een gesprek te voeren omdat er minder concentratie is.
• Het geheugen werkt minder goed. Iemand kan zich vooral informatie of dingen die kort geleden zijn gebeurd niet meer herinneren.
• Iemand met een delier kan de werkelijkheid anders ervaren. Hij of zij ziet of hoort dingen die er in het echt niet zijn. Dit kunnen personen zijn, maar bijvoorbeeld ook beestjes. Ook kan iemand stemmen of andere geluiden horen.
• Iemand weet misschien niet zo goed meer waar hij of zij is en ‘is niet meer bij de tijd’. Hij of zij begrijpt u niet. De persoon is de controle over zichzelf en de omgeving kwijt. Hierdoor kan hij of zij zich angstig voelen en daardoor soms agressief reageren.

Al deze verschijnselen zijn niet de hele tijd en even duidelijk aanwezig. Vooral ’s avonds en ’s nachts neemt de verwardheid toe. Het is belangrijk om te weten dat de verschijnselen niet bewust gebeuren. Iemand met een delier heeft er geen invloed op.

Oorzaken

Plotselinge verwardheid kan veel oorzaken hebben. Het kan bijvoorbeeld komen door:

• grote operaties
• ziekten aan het hart of de longen
• een ongeluk (hersenschudding, gebroken heup)
• een infectie
• gebruik van medicijnen
• stress of angst
• te weinig slaap
• problemen met de stofwisseling
• hormonen die niet in balans zijn

Ook van het drinken van alcohol kan iemand een delier krijgen. Of door het plotseling stoppen met drinken van alcohol. Ouderen hebben een grotere kans om plotseling verward te raken.

Advies

Heeft uw familielid of naaste een delier? Dan is het goed om deze adviezen op te volgen in het contact:

• Bezoek is erg belangrijk. Als de naaste familie of vrienden er zijn, kan iemand met een delier zich veiliger en rustiger voelen. Overleg eventueel met de verpleegkundigen hoe vaak, hoe lang en hoeveel bezoek er kan komen. Dit om te zorgen dat het niet te vermoeiend wordt.
• Als u op bezoek komt, zeg dan wie u bent en waarom u komt. Herhaal dit als dat nodig is.
• Ga zo veel mogelijk aan één kant van het bed zitten als u met meer personen komt. Zo kan iemand zich op dat punt richten. Dit is minder verwarrend.
• Zorg dat uw familielid of naaste zijn of haar bril of gehoorapparaat draagt. Overleg dit wel eerst met de verpleegkundige.
• Vertel uw familielid dat hij ziek is en in Tergooi MC ligt.
• Noem de dag en de datum. Bijvoorbeeld: ‘Het is vandaag donderdag 7 december 2023’.
• Spreek rustig en in korte duidelijke zinnen.
• Stel eenvoudige vragen, bijvoorbeeld ‘Heeft u goed geslapen?’ en niet ‘Heeft u goed geslapen of was u vaak wakker?’
• Breng vertrouwde voorwerpen mee, zoals foto’s of eigen kleding. Een klok of kalender kan ook helpen.
• Probeer uw familielid bij het hier en nu te betrekken door bijvoorbeeld de krant mee te nemen.
• Stel geen vragen over korte tijd geleden. Praat over het nu of over een lange tijd terug.
• Het is beter voor uw familielid als u niet meegaat in waanideeën of de dingen die hij hoort of ziet. Probeer uw familielid niet tegen te spreken, maar maak duidelijk dat u het anders ziet of hoort. Maak er geen strijd van. Praat over bestaande personen en echte gebeurtenissen. Probeer dit niet ‘uit het hoofd’ te praten.
• U hoeft niet steeds te praten. Probeer een steun te zijn door er gewoon te zijn of iemands hand vast te houden.
• Vertel wanneer u weggaat en wanneer u terugkomt of wie er na u komt. Schrijf dit eventueel op.

Na het delier

Als iemand is hersteld, kunt u vertellen over wat er de afgelopen periode gebeurd is. Vaak kan uw familielid of naaste zich bijna niets herinneren van die tijd en heeft hij het ervaren als een angstige periode.

Behandeling

• De arts stelt zo snel mogelijk vast waardoor het delier komt en gaat dat behandelen. Dit kan in overleg met een geriater of een psychiater gebeuren. Misschien krijgt uw familielid of naaste ook medicijnen tegen de verwardheid en de onrust.
• We verwachten dat de verwardheid afneemt als de lichamelijke toestand verbetert. Iemand kan een paar uur verward zijn, maar soms ook een paar dagen of zelfs weken. Dit ligt aan de lichamelijke toestand, de leeftijd en de conditie in het algemeen.
• Soms is het nodig om maatregelen te nemen voor de veiligheid. Bijvoorbeeld om te zorgen dat iemand niet uit bed valt of infuusslangen weghaalt. Daarvoor kunnen we bijvoorbeeld bedhekken omhoog zetten of de handen vastmaken. Dit soort maatregelen bespreken we eerst met u als familielid of naaste. In noodsituaties is overleg vooraf niet altijd mogelijk. We bespreken die situatie dan zo snel mogelijk met u.
• De verpleegkundigen van de afdeling ondersteunen en begeleiden iemand met een delier. Zo nodig vragen zij advies aan een gespecialiseerde verpleegkundige van de geriatrie of de psychiatrie. U kunt bij de verpleegkundigen ook altijd met uw vragen terecht.