TranslateKoortsstuip bij kinderen
De hersenen van jonge kinderen kunnen zich nog niet zo snel aanpassen aan een hoge lichaamstemperatuur. Daardoor kan een koortsstuip ontstaan. Dat gebeurt vaak als een kind hoge koorts heeft. Meestal bij 39°C. Het ziet er heel naar uit. Gelukkig duurt de koortsstuip vaak kort en stopt die vanzelf binnen vijf minuten.
Luister ook de podcast 3×7 bij de dokter: 7 vragen, 7 antwoorden en 7 tips over koortsstuip bij kinderen:
Klachten
Een koortsstuip lijkt op een epileptische aanval en is vaak heel naar om te zien.
- Uw kind reageert niet meer op wat erom hem heen gebeurt: het bewustzijn daalt.
- Uw kind wordt helemaal stijf of juist slap.
- U ziet schokken van beide armen of beide benen.
Soms ziet u ook:
- schuim of slijm in de mond
- wegdraaien van de ogen naar boven
- moeilijk ademhalen
- blauwe lippen of een blauw gezicht
Klachten na de koortsstuip
De koortsstuip stopt meestal vanzelf binnen vijf minuten en duurt niet langer dan vijftien minuten. Na afloop gedraagt uw kind zicht anders:
- Uw kind lijkt suf, kijkt soms door u heen en maakt weinig contact.
- Na een uur is uw kind weer helemaal wakker en kunt u weer normaal contact maken. Uw kind kan ook weer beide armen en benen normaal bewegen. Als uw kind medicijnen heeft gekregen voor de koortsstuip kan dit langer duren dan een uur.
- Vaak zijn kinderen erg moe na een koortsstuip en willen ze slapen.
Oorzaken
Een koortsstuip ontstaat door een tijdelijke ‘kortsluiting’ in de hersenen bij een jong kind. De hersenen kunnen zich nog niet zo snel aanpassen aan een hoge lichaamstemperatuur. Kinderen die ouder zijn dan zes jaar hebben bijna nooit meer een koortsstuip. Een koortsstuip komt vaak voor. Van de 100 kinderen die tussen de zes maanden tot zes jaar zijn, krijgen er twee tot vijf een koortsstuip. Dit zijn gezonde kinderen die zich normaal ontwikkelen. Het gebeurt meestal op de eerste dag dat het kind ziek is. Vooral in de middag of begin van de avond, omdat dan de koorts oploopt.
Eén op de drie kinderen krijgt nog een keer een koortsstuip. Dit kan al binnen 24 uur na de eerste koortsstuip zijn. Bij één op de tien kinderen kan het vaker dan twee keer voorkomen.
Bij sommige families zijn de hersenen gevoeliger voor een koortsstuip. Heeft een van de kinderen in het gezin of een van de ouders koortsstuipen gehad? Dan kan het risico voor andere jonge kinderen in de familie hoger zijn. Ook vroeggeboren kinderen en kinderen met een ontwikkelingsachterstand krijgen vaker koortsstuipen. Het komt daarnaast iets vaker voor bij koorts na een vaccinatie.
Voorkomen
U kunt helaas niets doen om een koortsstuip te voorkomen. Paracetamol helpt niet. Geef ook nooit zomaar de middelen die u voor de behandeling van een koortsstuip kunt gebruiken (Stesolid rectiole of midazolam neusspray). Uw kind wordt daar suf, sloom en slaperig van en het voorkomt een koortsstuip niet.
Advies
Probeer rustig te blijven
Let op hoe uw kind ligt
- Zorg dat uw kind zich geen pijn kan doen. Bijvoorbeeld aan de rand van het bed of de verwarming.
- Leg uw kind op de linkerzij of op de buik met het hoofd opzij. Zo kan hij of zij goed ademen en zich niet verslikken.
- Als het veilig is voor het kind, kunt u de koortsstuip filmen. U kunt dat dan later aan de huisarts of ambulancedienst laten zien.
Huisarts of ambulance bellen
Onderzoek
Na de koortsstuip moet het altijd duidelijk zijn of de koortsstuip onschuldig was. En waarom uw kind koorts heeft. Vaak komt de ambulancedienst of de huisarts als eerste bij het kind kijken. Zij vragen wat er is gebeurd en kijken goed naar uw kind. Als u een filmpje heeft gemaakt, kunt u dat laten zien. Zo wordt duidelijk of het inderdaad om een koortsstuip gaat. Als de koortsstuip na vijf minuten nog niet over is, krijgt uw kind medicijnen.
Als de situatie onder controle is, overlegt de ambulancedienst met de huisarts. Die onderzoekt uw kind om te zien waarom uw kind koorts heeft. Meestal gaat het om een onschuldige infectie door een virus. Bijvoorbeeld een neusverkoudheid, keelontsteking, oorontsteking of buikgriep. Als de oorzaak duidelijk is en niet ernstig, hoeft uw kind niet naar het ziekenhuis.
Extra onderzoek in het ziekenhuis
Een koortsstuip ziet er soms anders uit. We spreken dan van een ‘atypische koortsstuip’. Dat is bijvoorbeeld zo als:
- het niet duidelijk is of uw kind koorts had
- de stuipen aan één kant van het lichaam waren
- de stuipen langer duurden dan 15 minuten en uw kind niet goed op medicijnen reageerde
- uw kind binnen 24 uur meerdere keren stuipen kreeg
- uw kind na een uur nog niet goed reageert, praat of beweegt
De ambulancedienst of huisarts overlegt dan met de kinderarts of het nodig is om naar het ziekenhuis te gaan. De kinderarts kan uw kind dan verder onderzoeken. En besluiten of het beter is om uw kind op te nemen in het ziekenhuis. Of extra te onderzoeken.
Epilepsie
Veel mensen denken dat een koortsstuip het begin is van epilepsie. Dit is bijna nooit zo. De kans om epilepsie te krijgen is bij gezonde kinderen die een koortsstuip hebben gehad 1 tot 2%. Dus bij één of twee van de honderd kinderen. Na een atypische koortsstuip is dit risico iets hoger: 10%. Dit betekent nog steeds dat negen van de tien kinderen ook na een atypische koortsstuip geen epilepsie krijgen.
Behandeling
Voor de meeste koortsstuipen is geen behandeling nodig. Als het langer duurt dan vijf minuten, heeft de ambulancedienst het medicijn midazolam bij zich.
U krijgt uitleg wat u zelf kunt doen als uw kind weer een koortsstuip krijgt. U kunt dan Stesolid rectiole of Midazolam neusspray geven:
Stesolid rectiole geven
- Haal het dopje van de rectiole.
- Leg uw kind bij voorkeur op de buik of op de zij. Breng de tuit over de hele lengte (dat is ongeveer 5 cm) in de anus. Belangrijk: breng bij kinderen jonger dan 3 jaar de tuit voor de helft in (dat is ongeveer 2,5 cm).
- Neem de rectiole op de aangegeven manier tussen duim en wijsvinger en knijp die leeg door één keer krachtig te knijpen. Richt de tuit tijdens het leegknijpen zoveel mogelijk naar beneden.
- Houd de rectiole bij het weghalen dichtgeknepen.
- Houd de billen nog ongeveer 1 minuut tegen elkaar om te voorkomen dat de vloeistof terugloopt.
Hoeveel Stesolid rectiole
Hoeveel rectiole u moet geven, ligt aan hoe oud uw kind is:
- jonger dan 6 maanden: 2,5 mg
- 6 maanden tot 3 jaar: 5 mg
- ouder dan 3 jaar: 10 mg
Midazolam neusspray geven
- Haal het beschermdopje eraf.
- Draai het flesje tot het opzuigslangetje in de vloeistof.
- Gebruikt u de flacon voor de eerste keer? Druk het pompje dan eerst vier keer in. Tot er nevel uit het pompje komt.
- Plaats het neusstukje in een neusgat.
- Druk op het pompje terwijl u het hoofd optilt. Nu is één pufje toegediend.
- Druk net zo vaak op het pompje tot u zoveel heeft gegeven als voor uw kind is afgesproken.
- Plaats het beschermdopje weer op de flacon.
Hoeveel midazolam neusspray
Hoeveel pufjes u moet geven, ligt aan hoe zwaar uw kind is:
- 2,5 tot 5 kg: 0,5 mg (één puf van 0,5 mg)
- 5 tot 7,5 kg: 1 mg (twee pufjes van 0,5 mg)
- 7,5 tot 10 kg: 1,5 mg (drie pufjes van 0,5 mg)
- 10 tot 12,5 kg: 2 mg (vier pufjes van 0,5 mg)
- 12,5 tot 25 kg: 2,5 mg (vijf pufjes van 0,5 mg of één van 2,5 mg)
Er bestaan ook pufjes van 2,5 mg/puf, voor kinderen die zwaarder zijn dan 12,5 kg. Dan kunt u vijf pufjes van 0,5 mg vervangen door één puf van 2,5 mg.