Tumor hersenvlies

Meningeoom

Tumor hersenvlies

Een meningeoom is een gezwel of tumor die ontstaat in het hersenvlies. Dat kan dus overal zijn waar hersenvlies zit. Rond de hersenen en het ruggenmerg en tussen de hersendelen. Een meningeoom is meestal goedaardig.

Klachten

Een meningeoom groeit langzaam. Sommige klachten ontstaan daarom ook langzaam en sluipend. Doordat de tumor langzaam groeit, zijn de hersenen eraan gewend. Tot er een moment komt dat de hersenen zelf geïrriteerd raken. Dan krijgt u vaak duidelijke klachten.

Welke klachten u heeft, ligt aan waar het meningeoom zit. Iemand met een meningeoom is vaak vermoeid en overgevoelig voor prikkels. Bijvoorbeeld voor licht, geluid en drukte. Als een meningeoom groeit, kan dit druk geven op gezond hersenweefsel. Daardoor raken de functies van dat hersenweefsel in de war. U kunt de volgende klachten hebben:

  • zwakke of verlamde armen of benen
  • een ander gevoel op de huid
  • problemen met taal
  • problemen om aandacht te houden
  • verandering in gedrag

Een meningeoom rond de oogzenuw kan zorgen dat u met één oog minder goed ziet. Met een meningeoom bij de schedelbasis of oogkas heeft u bijvoorbeeld last van:

  • minder goed zien
  • dubbel zien
  • uitpuilen van een oog
  • verlies van kracht of gevoel in uw gezicht

Door druk van het meningeoom op de hersenschors is er een grotere kans op epileptische aanvallen.

Geen klachten

U kunt ook een meningeoom hebben zonder dat u klachten heeft. Vaak vinden we een meningeoom toevallig als we voor iets anders een scan van de hersenen maken.

Oorzaken

Een meningeoom komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Meestal ontstaat een meningeoom op middelbare leeftijd. Hoe een meningeoom komt, is vaak niet bekend. Patiënten bij wie in het verleden de schedel bestraald is, hebben een grotere kans op een meningeoom. Ook bij sommige aangeboren afwijkingen zien we vaker meningeomen. Bijvoorbeeld bij neurofibromatose. Wetenschappelijk bewijs dat het gebruik van mobiele telefoons meer kans geeft op een meningeoom is er niet.

Hormonen en medicijnen

Veranderingen in hormonen en medicijnen die invloed hebben op hormonen maken de kans op een meningeoom groter. Ze kunnen ook invloed hebben op de groei van het meningeoom. Daarom adviseren we soms om te stoppen met anticonceptie. Bijvoorbeeld met de (prik)pil. Het is belangrijk om ons te laten weten als u ooit een behandeling met hormonen heeft gehad. Denk aan groeihormonen of fertiliteittherapie.

Onderzoek

De arts kijkt naar uw ziektegeschiedenis, doet neurologisch onderzoek en maakt een scan van de hersenen of het ruggenmerg. Een meningeoom kan met een CT-scan ontdekt worden. Een MRI-scan is nodig om te weten hoe we u het beste kunnen behandelen. Voor de behandeling is ook belangrijk om te weten welk soort meningeoom u heeft.

Soorten meningeoom

De patholoog kijkt met een microscoop naar de eigenschappen van het meningeoom. Zo bepalen we welke graad het meningeoom heeft. De graad zegt iets over hoe snel het meningeoom groeit:

Graad 1

Deze graad komt het meest voor, bij ongeveer 90% van alle meningeomen. Bij deze graad groeit de tumor niet of bijna niet. Ook is de tumor niet ingegroeid in het hersenweefsel dat eromheen ligt. We hebben het dan over een goedaardige tumor.

Graad 2

Bij deze graad zien we wel groei. Soms is de tumor in het hersenweefsel eromheen gegroeid.

Graad 3

Bij deze graad groeit de tumor sneller dan bij graad 2. De tumor is vaak ook in het hersenweefsel eromheen gegroeid. Graad 3 meningeomen kunnen in korte tijd hard groeien en na een paar jaar ernstige klachten geven. Dit is een zeldzame soort van het meningeoom die kwaadaardig is.

DNA meningeoom

We kijken soms naar het erfelijk materiaal (het DNA) van een meningeoom. Sommige veranderingen daarin zeggen ook iets over welk soort het is. En wat er in de toekomst mee zal gebeuren

Behandeling

Hoe we een meningeoom behandelen, ligt aan:

  • waar het meningeoom zit
  • hoe groot het meningeoom is
  • hoe snel het meningeoom groeit

Het is ook belangrijk of u klachten of last van uitval heeft. En hoe oud en fit u bent.

Mogelijke behandelingen

Bij een meningeoom kunnen we drie dingen doen:

Afwachten en scans maken

Meningeomen groeien vaak heel langzaam of niet. Daarom kunnen we afwachten wat er gebeurt. Is op de scans duidelijk te zien is dat het meningeoom groeit en mogelijk graad 2 of 3 is geworden? Dan kunnen we besluiten om te opereren of bestralen. Bij patiënten van 80 jaar of ouder zien we eigenlijk nooit meer groei van een meningeoom. Dan kunnen we vaak stoppen met de controles.

Een operatie

Een operatie van een meningeoom kan makkelijk maar ook heel moeilijk zijn. Dat ligt aan waar het meningeoom zit en hoe groot het is. Ook de gevolgen van de operatie hangen daarvan af.

Bij de operatie maakt de arts een luikje in de schedel boven het gebied waar de tumor zit. We openen het harde hersenvlies en halen de tumor weg. Natuurlijk blijven we daarbij zoveel mogelijk weg van gebieden in de hersenen met belangrijke functies. Soms is het meningeoom vergroeid met belangrijke zenuwen of bloedvaten. Dan kunnen we het niet altijd helemaal weghalen.

Bestralen (radiotherapie)

Bestralen is mogelijk als de tumor moeilijk te opereren is. Of als een tumor opnieuw aangroeit en het te veel risico’s geeft om nog een keer te opereren. Bestralen kan op verschillende manieren. Welk soort bestraling u krijgt, ligt aan waar het meningeoom zit en hoe groot het is. Bestraling kan ook nodig zijn als het meningeoom kwaadaardig is geworden. Dat komt bijna nooit voor.

 

Deze tekst is tot stand gekomen met dank aan de Nederlandse Vereniging voor Neurologie.