Translate13 juli 2021
Patiëntenparticipatie
We vroegen verschillende betrokkenen wat patiëntenparticipatie voor hen betekent, waarom het zo belangrijk is en hoe zij patiëntenparticipatie meenemen binnen het programma Zorg Dichterbij. Nieuwsgierig naar de antwoorden? Lees hier meer…
René Batenburg
Medisch directeur van de RHOGO (Regionale Huisartsen Organisatie Gooi en Omstreken) en lid van het programmabestuur Zorg Dichterbij.
Patiëntenparticipatie betekent voor mij betrokkenheid van de patiënt, de burger uit de regio Gooi en Omstreken. Je kunt als zorgprofessional nog zo een goed plan of idee hebben, als de patiënt/burger er niets in ziet wordt het ook niks. Daarnaast hebben wij als hulpverlener onze ‘blinde vlekken’ waardoor we soms dingen aannemen die vanuit patiënten perspectief toch heel anders beleefd of gezien worden
Als we de zorg willen blijven leveren, van een kwaliteit die we nu gewend zijn, tegen kosten die aanvaardbaar zijn, dan kan het niet anders dan dat je de burger/de patiënt moet betrekken bij de keuzes die je maakt of in ieder geval die voorleggen. Met het programma Zorg Dichterbij willen we zorg verschuiven vanuit het ziekenhuis naar daarbuiten. Daar moeten we patiënten en burgers bij betrekken om te kijken of de ideeën die we hebben ook werkzaam zijn.
Vanuit mijn rol binnen het programma Zorg Dichterbij zie ik alle initiatieven van het programma – van onderzoeksvraag naar opschalingsfase – voorbij komen. Binnen het programma hebben we regelmatig de ‘patiënten reis’ ingezet als instrument om de veranderde zorgpaden te toetsen. Toetsen met patiënten of het veranderde zorgpad ervaren wordt, zoals we bedacht hebben. Bijvoorbeeld voor de use case fractuurbehandeling, hier hebben we patiënten geïnterviewd over medicatietrouwe inname van de medicijnen die ze vijf jaar moeten slikken. Hoe zorg je ervoor dat dit ook gebeurt? Waarover en op welke manier kunnen wij hulpverleners deze patiënten dan het beste voorlichten voor het beste resultaat? Door dit soort vragen te stellen aan patiënten krijg je inzichten waarmee je de zorg verder kunt verbeteren.
Eefje Broertjes
Patiëntvertegenwoordiger en belangenbehartiger van de patiënt binnen het programma Zorg Dichterbij. In de praktijk betekent dat kritisch kijken naar wat een verandering betekent voor de kwaliteit van de zorg voor de patiënt.
Ik vind het belangrijk dat elke patiënt toegang heeft tot de juiste zorg op het juiste moment. Als EDS-patiënt (Ehlers-Danlos Syndroom) weet ik hoe belangrijk het is, dat de zorg aansluit bij de behoeften van de patiënt. Vooral bij multi-complexe aandoeningen wordt er nog te vaak in hokjes gedacht. In het programma Zorg Dichterbij wordt er juist buiten de hokjes gekleurd en dat maakt dit programma zo waardevol voor zowel de patiënt als de medisch professional.
Patiëntenparticipatie is belangrijk voor mij, omdat de ervaring van de patiënt belangrijk is voor het hele zorgproces. Als patiënt kijk je anders naar de zorg dan een medisch professional. Je weet wat het is om ziek te zijn en om zorg nodig te hebben. Als patiënt-ervaringsdeskundige vind ik het daarom belangrijk dat wij als patiënt een volwaardige stem hebben binnen dit programma. Het welbekende motto van mensen met een beperking gaat ook hier op: ‘niets over ons, zonder ons’. Doordat Zorg Dichterbij bij elke stap patiënten betrekt, sluit de zorg straks beter aan bij wat patiënten nodig hebben. Samen met patiëntenvertegenwoordiger Menno Wagenaar denk ik mee over welke inzichten van de patiënt belangrijk zijn om een project te laten slagen.
Elske Faber
Als projectleider ben ik betrokken bij verschillende use cases (projecten) die Tergooi intern of samen met andere zorgverleners in de regio uitvoert binnen het programma Zorg Dichterbij. Het voorstel voor zorgvernieuwing komt vanuit de zorgprofessionals. Vervolgens nemen we in dat proces de ervaringen van de patiënten mee. Die ervaring helpt bij het aanpassen en verder verbeteren van de zorg.
Patiëntenparticipatie betekent voor mij het meenemen van de ervaringen van de patiënten, zodat het zorgproces aangepast en verbeterd kan worden. Bij chronische patiënten is dat relatief vanzelfsprekend, maar ook de ervaring van een patiënt die maar kort contact heeft met een zorgverlener is relevant. Hoe ervaren zij de zorg, wat gaat er goed en wat kan beter. Patiëntenparticipatie gaat dus verder dan de vraag of iemand tevreden is met de zorg.
Het is belangrijk om de ervaringen van de patiënten mee te nemen bij de veranderingen die horen bij zorgvernieuwing. Wanneer je als patiënt ervaart dat er ruimte is, dat je gehoord wordt en zelf regie kan houden, zal je vaak een beter gevoel overhouden. Een voorbeeld hiervan is het videoconsult: voor zorgverleners was dit soms lastig, omdat ze gewend waren dat de patiënt wel naar het ziekenhuis toe kwam. Contact via een scherm is toch anders dan contact in de spreekkamer. Tegelijkertijd horen we van patiënten dat zij het vaak heel handig vinden: ze hoeven veel minder vrij te regelen van hun werk en hebben geen reistijd en parkeerkosten. Het videoconsult kan een regulier consult vervangen wanneer er geen lichamelijk onderzoek nodig is.
Binnen Zorg Dichterbij vragen we patiënten om hun ervaring te delen via online vragenlijsten en soms korte interviews. Dit geeft inzicht in hoe de patiënt het nieuwe zorgproces ervaart. Dat heeft er bijvoorbeeld al voor gezorgd dat informatie is verbeterd en dat een proces net anders werd ingericht. Gelukkig horen we daarnaast veel positieve ervaringen, dat is fijn want dat betekent dat we op de goede weg zijn!
Leonie Kok
Als Marketing- en patiëntreis expert binnen Tergooi, betrokken bij het programma Zorg Dichterbij om patiëntenparticipatie te borgen.
Patiëntenparticipatie betekent voor mij het betrekken van patiënten bij het vormgeven en verbeteren van de zorg, zodat de zorgverlening van waarde is en blijft voor patiënten. Dit is een continu proces.
Binnen het programma Zorg Dichterbij betrekken we patiënten op meerdere momenten om ervoor te zorgen dat zorgvernieuwingen van waarde zijn voor onze patiënten. Het start bij de onderzoeksfase van een nieuwe use case (project), waarbij we huidige patiëntervaringen binnen het zorgpad inzichtelijk maken. Deze inzichten kunnen gebruikt worden om tot oplossingsrichtingen te komen. Daarna wordt bepaald hoe patiënten betrokken worden om inzicht te krijgen in hun ervaringen met het aangepaste zorgpad (pilot). Afhankelijk van de use case wordt het type onderzoek bepaald om de patiëntervaring te toetsen, bijvoorbeeld een vragenlijst, een telefonisch interview, een focusgroep of het testen van het nieuwe zorgpad middels het maken van een patiëntreis. Patiënt inzichten zijn heel waardevol om het zorgpad te optimaliseren vanuit patiënt perspectief. Soms gaat het om kleine dingen, zoals de informatie die een patiënt ontvangt voorafgaande aan een consult, die een groot verschil kunnen maken voor de patiëntervaring.
Na de opschaling van projecten blijven we de patiënt tevredenheid gemeten, middels het lopende continue patiënt tevredenheidsonderzoek. Verbeterpunten die naar voren komen worden gebruikt om de zorg te blijven optimaliseren.
Mijn ambitie is om ervoor te zorgen dat patiëntenparticipatie vanzelfsprekend wordt, zodat de zorg continu verbetert en van waarde is en blijft voor patiënten.
Juliette Redelé en Daphne de Bruin
De Cliëntenraad is namens de patiënten nauw betrokken bij het programma Zorg Dichterbij.
Vanuit de cliëntenraad (CR) hebben wij maandelijks overleg met de programmaleiding en adviseren wij de raad van bestuur over elk project (use case). Wij bekijken elk project vanuit het perspectief van de patiënt (wat betekent dit voor de patiënt, wordt die er beter van en als er negatieve gevolgen zijn, wegen de positieve effecten dan zwaarder?). Ook is het voor de CR van belang dat de patiënt kan kiezen (als de patiënt liever naar het ziekenhuis komt in plaats van gemonitord wordt via een app bijvoorbeeld, dan moet dat mogelijk zijn). Die keuzevrijheid moet ook in de toekomst blijven bestaan.
Patiëntenparticipatie betekent het gebruikmaken van de ervaringen van patiënten om de zorg nog beter te maken. Dat kan op vele vlakken zijn; inrichting ziekenhuis, communicatie etc. De cliëntenraad ziet er op toe dat Tergooi dit ook steeds weer voor ogen houdt. Zo heeft de CR ervoor gezorgd dat de patiënt effect rapportage ingevoerd werd, waardoor er binnen het ziekenhuis meer besef kwam om ook over effecten voor de patiënt na te denken bij het invoeren van nieuw beleid en niet alleen over organisatorische, financiële of operationele consequenties. De rapportage dwingt je te verplaatsen in de positie van de patiënten.
Patiëntenparticipatie is zo belangrijk, omdat bij Tergooi (en in de andere ziekenhuizen) de patiënt op één staat. Je kunt niet de patiënt centraal stellen zonder naar hem of haar te luisteren. Dat betekent niet over de patiënt praten, maar met de patiënt praten: meningen, ideeën, ervaringen en suggesties ophalen bij de echte ervaringsdeskundigen. Alleen samen kunnen we de zorg nog beter maken.
Patiëntinzichten- en ervaringen krijgen we middels meerdere routes. De cliëntenraad kijkt mee naar de patiëntsignalen die het ziekenhuis ophaalt. Ook hebben wij regelmatig contact met de twee patiëntvertegenwoordigers in het programma ZorgDichterbij. Daarnaast hebben wij onlangs Tapster voor Tergooi gelanceerd. Dat is een online ontmoetingsplek waar de cliëntenraad met patiënten in contact staat. Patiënten delen hun ervaringen en geven ons tips. Ook vragen wij patiënten mee te denken over onderwerpen die de raad van bestuur aan ons voorlegt.
Charlotte Rogge-Schneider
Senior Communicatieadviseur bij zorgverzekeraar Zilveren Kruis
Patiëntenparticipatie betekent voor mij dat we de ervaringen van patiënten continu meenemen in de zorg, zodat we samenwerken aan de beste zorg voor alle patiënten.
Patiëntenparticipatie is belangrijk zodat we weten welke behoeftes patiënten hebben, wat ze nodig hebben. Als we dat goed begrijpen, kunnen we de zorg om hen heen organiseren. Dus bijvoorbeeld zorg organiseren in hun eigen, vertrouwde omgeving als dat mogelijk en gewenst is. Of in het ziekenhuis of een combinatie daarvan. Ik geloof erin dat als patiënten zelf regie kunnen nemen, dit ook een positief effect heeft op hun gezondheid en zelfs zorg kan voorkomen.
Door met patiënten te spreken krijg je patiëntinzichten die je mee kunt nemen in je werk. Zo sprak ik met een hartpatiënt die ongeveer net zo oud is als ik (eind 30). Zij kreeg dankzij telemonitoring een belangrijk deel van haar gewone leven weer terug. Zo ligt ze minder vaak in het ziekenhuis, terwijl haar gezin thuis is. En kan ze weer werken en voorzichtig hardlopen. Haar persoonlijke verhaal raakte mij echt en hierdoor voelde ik hoe belangrijk het is dat de zorg innoveert. Dat we hiermee écht een verschil maken. Zo zijn er nog veel meer persoonlijke verhalen die ons hiervan doordringen. Als communicatieadviseur wil ik die verhalen delen, zodat we kunnen inspireren tot nog meer innoveren. En zo gezondheid voor iedereen dichterbij brengen.
Bas Roukema
Als KNO-arts en medisch manager betrokken bij Zorg Dichterbij
Patiëntenparticipatie betekent voor mij dat patiënten ook meedenken met de projecten die binnen Zorg Dichterbij spelen, zoals ik als dokter ook meedenk. Per slot van rekening draait het om de patiënt.
Binnen Zorg Dichterbij betekent dit dat de patiënten meteen in het begin van de te starten projecten betrokken zijn en in het gehele proces meedenken. Er zijn ook vertegenwoordigers van de patiëntenvereniging betrokken. Ook is het belangrijk om te kijken hoe een nieuw zorg traject loopt en dus regelmatig te evalueren door aan de betrokken patiënten te vragen wat hun ervaring is.
Vroeger stond de zorg in het ziekenhuis traditioneel centraal en daar ging je als patiënt naar toe. Echter is het veel logischer om de patiënt centraal te stellen en te kijken hoe de zorg optimaal rond de patiënt geregeld kan worden. Dit betekent dat de patiënt, mocht dat nodig zijn, nog steeds voor de complexere zorg naar het ziekenhuis moet komen, maar er is ook veel zorg die in de buurt of bij de patiënt zelf te geven is.
Een mooi voorbeeld is beeldbellen met patiënten. Vroeger dachten we dat het binnen de KNO niet mogelijk was om patiënten via beeldbellen te zien, omdat wij in oren en kelen moeten kijken. Echter hadden we de gynaecologie als voorbeeld, daar hoefden de net bevallen vrouwen niet meer helemaal met baby naar het ziekenhuis te komen. Binnen de KNO is er toen een project gestart om te kijken of de evaluatie van de operatie van jonge patiënten (kinderen) aan neus- en keelamandelen via beeldbellen kon. Voorheen moest een ouder hiervoor met het kind nog naar het ziekenhuis komen. Echter blijkt nu uit de positieve evaluaties van de ouders zelf, dat de evaluatie van deze operatie prima op afstand met beeldbellen kan. Dit is nu standaard zorg geworden.
Menno Wagenaar
Patiëntvertegenwoordiger binnen het programma Zorg Dichterbij
Patiëntenparticipatie is belangrijk voor mij, omdat veranderingen in de zorg mijns inziens moeten helpen om de zorg te verbeteren, passend bij de patiënt. Als longpatiënt gebruik ik veel zorg en heb ik ervaring met hoe zorgverleners beter met je zouden kunnen omgaan. Tegelijkertijd weet ik als oud-zorgverlener (40 jaar in de zorg gewerkt) ook hoe moeilijk het is om dat zelf te bedenken.
Ik probeer samen met patiëntvertegenwoordiger Eefje Broertjes mee te denken met de veranderende zorgconcepten die er binnen Zorg Dichterbij binnen Tergooi ontwikkeld worden, zodat patiëntinzichten meegenomen worden in deze veranderingen.
E-mail nieuwsbrief