Bas Roukema

Professional in ‘the lead’: Bas Roukema over Zorg Dichterbij

Het eerste jaar van het driejarige programma Zorg Dichterbij zit erop. Een inspirerend jaar, waarin Tergooi, Zilveren Kruis, huisartsenvereniging RHOGO, de regionale instellingen voor Verpleging, Verzorging en Thuiszorg (VVT) én patiënten een vorm hebben gevonden om intensief en duurzaam samen te werken. Een jaar vooral ook waarin is gestart met een grootse beweging. De beweging naar zorgvernieuwing in de Gooi en Vechtstreek. Hoe? Met kleine, concrete projecten waarbij de professional de vraag beantwoordt wat hij morgen verbeterd wil zien voor zijn patiënten. Met KNO-arts en medisch manager Zorg Dichterbij Bas Roukema maken we de tussentijdse balans op.

Nog even in het kort, wat is de werkwijze van het programma?

‘Elk project begint met een verandering in een specifieke behandeling voor een specifieke groep patiënten. Vanuit dit gegeven en met de professional in ‘the lead’ wordt een inhoudelijk team gevormd dat de verandering onderzoekt in een onderzoeksfase, de werkwijze op kleine schaal gaat uitproberen in een pilot en, als deze op alle niveaus waarde toevoegt, verankert tot de algemeen geldende nieuwe werkwijze in de opschaling. Deze gestructureerde aanpak, waarbij we de regie expliciet bij zorgprofessionals zelf hebben neergelegd, is een van de succesfactoren van het programma. Zij weten immers het beste hoe de zorg voor hun patiënten wordt georganiseerd. Bovendien zorgt deze werkwijze voor draagvlak en commitment onder de vakgroepen.’

Wat is er afgelopen jaar gebeurd?

‘Er lopen inmiddels ruim 60 zorgprojecten, die we ‘use cases’ noemen. Binnen Tergooi doet één op de drie artsen mee en zijn er verpleegkundigen, poliassistentes en managers van een kleine twintig specialismen betrokken. Huisartsenvereniging RHOGO is van twee projecten initiator en eigenaar en is bij ongeveer de helft van de projecten betrokken. In toenemende mate zijn ook de VVT-instellingen betrokken. De projecten hebben verschillende verschijningsvormen: telemonitoring, videoconsult, thuisbehandeling, zorgpadoptimalisatie, anderhalvelijnszorg, triage. In de zoektocht naar slimmere zorg wordt kritisch gekeken of een project de eindstreep kan halen.’

‘Cruciaal is dat de patiënt of specialist gelooft in de veranderingen.’

Hoe uniek zijn deze projecten?

‘Verreweg de meeste ideeën bestonden al langer, maar kregen geen handen en voeten omdat de structuur en daardoor de energie miste. Een van de grote opbrengsten van het programma Zorg Dichterbij is dat die energie er wél is. Dat heeft alles te maken met de vorm: met veel kleine projecten maken we een grote beweging. Hierbij is het inhoudelijk vraagstuk leidend en de techniek dienend. Bovendien worden alle professionals gecontracteerd voor hun inspanning en kunnen zij daarom worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid. Dit model is succesvol gebleken.’

Wat hebben jullie geleerd?

‘Als er iets het afgelopen jaar duidelijk is geworden, is het wel dat je deze beweging niet alleen als ziekenhuis of verzekeraar kunt maken, maar in gezamenlijkheid met alle zorgpartners regionaal moet aanpakken. Zorgvernieuwing vraagt om een andere werkwijze en andere verhoudingen tussen patiënten, huisartsen, zorgverzekeraars, medisch specialisten, zorginstellingen en andere zorgaanbieders. Dit stelt hoge eisen aan het verandervermogen van de organisaties, van zorgverlener tot bestuurder. Het programma heeft het afgelopen jaar een intensieve samenwerkingsvorm gevonden voor de verschillende betrokken partijen: zorgprofessionals, verzekeraars en patiënten. Alleen dat al heeft een enorme impact gehad. Vooroordelen zijn beslecht en hebben plaats gemaakt voor vertrouwen. Alles om ervoor te zorgen dat de patiënt de zorg zo prettig mogelijk ervaart en alleen naar het ziekenhuis komt als dat echt nodig is: de juiste zorg op de juiste plek.’

Wat is de rol van patiënten binnen het programma?

‘Bij alle projecten worden patiënten actief betrokken. Zo is patiëntvertegenwoordiging aanwezig bij het wekelijkse programmaoverleg waar alle projecten worden besproken. Patiënten brengen hier nadrukkelijk hun perspectief in. Bijvoorbeeld de vraag wat we doen als patiënten geen gebruik willen of kunnen maken van een app die we inzetten voor videoconsulten en online consulten. Per project wordt bepaald hoe de patiëntparticipatie er precies uitziet, voor het ene project wordt een patiëntenpanel ingericht, voor een ander project worden tussentijdse interviews afgenomen. Na afloop van de pilotfase wordt van elk project een patiënteffectrapportage gemaakt. Op deze manier laten we onze zorg en zorgprocessen nog meer van betekenis zijn voor de patiënt. ’

‘We konden snel en effectief inspelen op de coronacrisis en fysieke consulten vervangen door online zorg.’

Op welke manier heeft de coronacrisis invloed gehad op het programma?

‘De coronacrisis is aangegrepen om vanuit Zorg Dichterbij sneller een structurele verandering in gang te zetten. Omdat wij al in vergaande mate bezig waren met digitalisering en zorg op afstand, konden we snel en effectief inspelen op de crisis en fysieke consulten vervangen door online zorg. Door de positieve ervaringen die er bijvoorbeeld al waren met de inzet van videoconsulten bij de nacontrole van een bevalling, zijn deze versneld ingezet bij verschillende andere patiëntgroepen en inmiddels dus verankerd. Ook hieraan ligt een geheel nieuwe werkwijze ten grondslag die voor opschaling niet alleen met de zorgprofessionals w

E-mail nieuwsbrief