Reportage: een nieuwe heup in anderhalf uur

Reportage: een nieuwe heup in anderhalf uur

Jaarlijks krijgen ongeveer 30.000 Nederlanders een kunstheup. In Tergooi MC voeren we deze operatie zo’n 500 keer per jaar uit. Dagblad de Gooi en Eemlander volgde patiënte Roos Lamers tijdens de dag van de operatie.

‘We gaan u lekker voorverwarmen.’ De verpleegkundige van Tergooi MC heeft net de temperatuur van Roos Lamers opgenomen. 37 graden geeft de meter aan. ‘We willen minstens 37,5 als u zo de operatiekamer in gaat.” Even later ligt ze onder een speciale deken. Via een slang wordt er warme lucht in de deken geblazen. Roos Lamers ondergaat het gelaten. ‘Of ik zenuwachtig ben? Nee hoor, ik vind narcose heerlijk.’

Ze heeft zich om 8±30 uur in het ziekenhuis gemeld voor haar heupoperatie. Vorig jaar was rechts aan de beurt. Nu krijgt ze een prothese aan de linkerkant. Zowel de heupkom als de heupkop worden vervangen. Een operatie die bij haar onder volledige narcose wordt uitgevoerd door orthopedisch chirurg Niels Bech. Op de Dagbehandeling Operatiekamers neemt verpleegkundige Yvonne Janssen alle details van de operatie nog een keer rustig door met Lamers, een collega legt geroutineerd een infuus aan. Aan de andere kant van de gang heeft dr. Bech zijn tweede operatie van die dag er bijna opzitten.

10:10 uur

Anesthesiemedewerker Koen en leerling anesthesie Britt melden zich aan het bed. Lamers’ operatie staat om 10:21 uur gepland, het team loopt iets voor op schema. Ze rijden haar naar de operatiekamer, waar ze vanuit het bed op de smalle operatietafel getild wordt. Dr. Bech checkt met Lamers nog een keer naam, geboortedatum en de kant die geopereerd wordt. Met een stift tekent hij een grote pijl op haar linkerdijbeen. Hij controleert met het team of alle materialen klaarliggen.

10:20 uur

Lamers ligt op haar rug en krijgt een kapje op haar mond. Met een diepe zucht vertrekt ze naar Zuid-Afrika, waar ze in een kooi tussen witte haaien gaat zwemmen. ‘Dat mag als u dat leuk vindt’, zegt Britt. Zodra ze in slaap is, wordt een beademingsbuisje via de mond ingebracht. Een machine neemt de beademing over. Op exact het geplande tijdstip van 10.21 uur haalt dr. Bech de dekens over Lamers weg en tekent hij met de zwarte stift de plek van de heupkop en de plaats waar hij gaat snijden af.

Instrumenterende Roxanne rijdt twee grote tafels naar binnen met een indrukwekkende hoeveelheid gesteriliseerd gereedschap. Boren, raspen, frezen, zagen, een hamer, een ’kurkentrekker’ en mesjes. Tijdens de operatie worden röntgenfoto’s gemaakt, daarom moeten iedereen in de ok een beschermend loodschort aan. Zwaar en warm. Niels Bech laat zien dat hij onder zijn kleding een koelvest draagt. ‘Die hebben we sinds een tijdje, ik ben enthousiast.’ Met een roze goedje desinfecteert hij het linkerbeen.

10:43 uur

Dr. Bech maakt een gecontroleerde snee in Lamers heup. Een groot doorzichtig plastic doek is gespannen tussen Lamers en de chirurg. Hij werkt door een gat in het doek. “Ik ga nu de heupkop blootleggen.” Hij vraagt de anesthesiecollega’s om een spierverslapper te geven. ‘Graag de kurkentrekker.’ Met een hamer geeft hij er een paar flinke tikken op. Hij draait. ‘De zaag graag.’ Dr. Bech heeft oordoppen in voor het lawaai. Even later is het bot doorgezaagd en houdt hij met de kurkentrekker de glanzende heupkop omhoog. ‘Volledig versleten’, constateert hij. Hij tikt ertegen. ‘Gemarmerd bot noemen we dit. Er is geen kraakbeen meer te zien.’

Uit de collectie bolle frezen kiest hij de juiste maat. De bol met raspstructuur wordt gemonteerd en hij laat hem in de heupkom verdwijnen. Met enige kracht laat hij de frees zijn werk doen. ‘Het bot is keihard, dat zie je vaker bij forse slijtage. Dat voel je en dat hoor je. Als je door de versleten laag bent zie je bloedend bot komen, dan heb ik de juiste diepte te pakken.’ Hij heeft behoefte aan een ’plaatje’.

Chris, die vandaag de omloop is (de persoon in de operatiekamer die aan de niet-steriele kant staat), bedient het röntgenapparaat. Niels Bech is tevreden, het wordt een heupkom maat 52. Een paar stevige tikken met de hamer en de nieuwe kom van titanium zit stevig geklemd in het bekkenbot van Roos Lamers.

11:02 uur

De bijbehorende kunststof binnenkom klikt hij vast in de titanium kom. Deel 1 van de operatie is klaar. Bebloede gazen gaan in een afvalzakje aan de operatietafel. Een grote metalen spatel wordt gebruikt om goed zicht te krijgen op het dijbeen. Het linkerbeen van Lamers wordt onder het rechterbeen door gedraaid. Anesthesiemedewerker Koen houdt in de gaten hoe diep ze slaapt. ‘Nul procent, dat betekent volledig verslapt. Ze krijgt een slaapmiddel en pijnstiller toegediend. Een lichaam registreert de pijn wel maar is zich er niet van bewust. Als we de pijnstiller uit zouden zetten, gaat haar bloeddruk omhoog.’

Dr. Bech vraagt of het been iets kan zakken. Deel twee van de heupoperatie is begonnen. In het dijbeen komt een nieuwe steel met daarop de keramische heupkop. Om de juiste steelmaat te vinden moet het bot stapsgewijs uitgeraspt worden. ‘De buitenkant van het bot is stevig en sterk maar de binnenkant is een soort beschuit. Door een coating op de prothese groeit deze vanzelf vast’, legt hij uit terwijl hij de steel maat drie in het bot tikt. Hij duwt en trekt aardig aan het been van Lamers om de kop goed in de kom te krijgen. Moet ze echt vanmiddag alweer de eerste stappen met haar nieuwe heup zetten?

11:16 uur

Nu komt het aan op millimeters. Dr. Bech duwt de voeten tegen elkaar om te kijken of haar benen even lang zijn. Maat drie zit goed, maar hij gaat toch proberen of een maat vier beter past. ‘Het risico met een te kleine steel is dat de prothese daarna inzakt. Heel vervelend want dat kan problemen met lopen geven.’ Er wordt nog een foto gemaakt. ‘Ik ga voor de vier. Die zit perfect’, ziet hij. Bij anesthesiecollega Koen informeert hij of de volgende patiënt al besteld is. Met kleine tikjes van de hamer zet hij de definitieve heupsteel in het dijbeen. Aan de toonhoogte die verandert tijdens het tikken hoort hij dat de prothese goed zit. ‘Een S-kopje graag.’ Uit een doosje komt een glimmende keramische roze heupkop.

11:25 uur

‘Hij zit. De beenlengte is mooi gelijk. De heup is stabiel, die kan in alle richtingen mooi in de kom bewegen.’ Instrumenterende Roxanne telt hardop de gebruikte gaasjes. Een tweede paar ogen telt mee. Als het zeker is dat alle gazen en instrumenten compleet zijn, hecht Niels Bech de drie lagen van de wond aan elkaar. Met een speciale pleister dekt hij de wond af.

11:44 uur

Roos Lamers ontwaakt nog op de operatietafel. Het is goed gegaan, vertelt Niels Bech haar. ‘Heel fijn.’ Hij weet dat ze zich daar straks niks meer van herinnert. Een schoonmaakploeg maakt intussen de operatiekamer klaar voor de volgende patiënt.

In de recoveryruimte is het licht gedempt. Lamers opent af en toe voorzichtig haar ogen. Recoveryverpleegkundige Ashley brengt een ijsje om het ongemakkelijke gevoel van het verwijderde beademingsbuisje te verzachten. Op de achtergrond zingt Bruce Springsteen ’I’m on fire’. Muziek helpt bij een snellere genezing. Lamers gaat over een half uur naar haar kamer, waar ze een nachtje blijft. Vanmiddag loopt ze het eerste stukje door de kamer met haar nieuwe heup. Orthopedisch chirurg Niels Bech loopt aan het eind van de dag langs om te kijken hoe het met haar gaat. De volgende controle is acht weken na de operatie.

Twee weken later

Roos Lamers slikt nog lichte pijnstilling. ‘Het herstel gaat ongelooflijk goed, ik slaap prima en pijn heb ik niet. Het is echt een wonder.’

Dit interview is een publicatie van dagblad De Gooi en Eemlander. Het is geschreven door verslaggever Susanne van Velzen en met toestemming gepubliceerd op de website van Tergooi MC.

E-mail nieuwsbrief