Uroloog Flip Jansen: ‘Dit moet je weten over je prostaat’ 

Uroloog Flip Jansen: ‘Dit moet je weten over je prostaat’

Boven de leeftijd van 60 jaar heeft de helft van de mannen een vergrote prostaat. En ieder jaar krijgen 14.000 mannen te horen dat ze prostaatkanker hebben. Tijd voor een gesprek met uroloog dr. Flip Jansen. ‘Bij prostaatklachten denken veel mannen: ik negeer deze klachten eerst maar eens een tijdje.’

Uroloog dr. Flip Jansen: ‘Als alles goed gaat, merk je als man niet eens dat je een prostaat hebt. Het is een klier die ervoor zorgt dat zaadcellen bij een zaadlozing langer kunnen overleven buiten het lichaam. Het heeft met name een rol bij de voortplanting. Wist je dat een prostaat na de puberteit ongeveer zo groot is als een walnoot?’

Wat is de meest voorkomende klacht?

‘Dat zijn de klachten die het gevolg zijn van een goedaardige prostaatvergroting. Het gekke aan een prostaat is dat deze blijft doorgroeien naarmate je ouder wordt. Dat gaat bij de ene man sneller dan bij de andere. De prostaat zit vast onderaan de blaas. En de plasbuis loopt er dwars doorheen. Doordat de prostaat blijft groeien wordt de plasbuis langzaam dichtgedrukt. Hierdoor kan je plasklachten krijgen. Dat merk je doordat je vaker moet plassen. Of doordat de kracht van de straal bij het plassen duidelijk afneemt. Dit komt voor bij mannen vanaf 50 jaar.’

Hoe kom je er achter dat het om een goedaardige prostaatvergroting gaat?

‘Door onderzoeken te doen. Een uroloog kan in het ziekenhuis voelen naar de prostaat en aanvullend bloedonderzoek doen. Daarnaast maken we vaak een echo of een mri-scan. Wat belangrijk is om te weten: de klachten kunnen van man tot man anders zijn. Gaat het om een goedaardige prostaatvergroting of iets anders? Dat is de puzzel die ik als uroloog leg.’

Luister naar het interview met Flip Jansen bij NH Gooi Spreekuur

Is een vergrote prostaat gevaarlijk?

‘Op zich is het niet gevaarlijk. Het plassen kan wel steeds meer problemen geven. Dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Als je het langdurig negeert, kan je last krijgen van je nieren. Wat ook gebeurt is dat het plassen op een bepaald moment niet meer lukt. Dan moeten we in het ziekenhuis acuut ingrijpen. Dat doen we door een katheter in de blaas te doen. Vervolgens gaan we onderzoeken. Bij een goedaardige prostaatvergroting zijn klachten vaak goed te verhelpen met medicijnen. En als het niet werkt doen we een operatie waarbij we aan de binnenkant meer ruimte maken voor de plasbuis. Dat noemen we het ‘pellen’ van de prostaat.’

En prostaatkanker, hoe merk je dat je dat hebt?

‘Prostaatkanker geeft eigenlijk niet heel vaak klachten. Het ontstaat namelijk in de meeste gevallen aan de buitenkant van je prostaat. Dat drukt niet zo snel op de plasbuis die daar doorheen loopt. Daarom komen plasklachten door prostaatkanker dus relatief weinig voor. Het gebeurt wel vaak dat we naast een goedaardige prostaatvergroting ook prostaatkanker ontdekken. Mannen bij wie de ziekte is uitgezaaid kunnen last hebben van botpijn of gewichtsverlies.’

Welke behandelingen zijn mogelijk bij prostaatkanker?

‘Grofweg kan je zeggen dat als de kanker alleen in de prostaat zit, we proberen je te genezen van prostaatkanker. Dat kan met bestralingen of een operatie. Hierin werken we intensief samen met andere ziekenhuizen. Goed om te weten is dat als de kanker alleen in de prostaat zit en niet agressief is, het vaak niet nodig is om een behandeling te starten. Want een behandeling heeft in dat geval meer nadelen dan voordelen. We houden je dan wel goed in de gaten om te zien hoe de kanker zich ontwikkelt. Als de kanker is uitgezaaid tot buiten de prostaat dan is het in de meeste gevallen niet meer te genezen. Gelukkig zijn er tegenwoordig wel veel mogelijkheden om de ziekte af te remmen. In de meeste gevallen overlijd je niet meer aan prostaatkanker. We zien het steeds meer als een chronische ziekte en kunnen het een lange tijd goed onder controle houden.’

Hoe kan je daar patiënt in meebeslissen en wie zijn nog meer betrokken?

‘Bij agressieve varianten van prostaatkanker moeten we een keuze maken tussen opereren of bestralen. Of als de kanker is uitgezaaid is er de keuze om wel of niet te starten met medicijnen. Samen zetten we de voor- en nadelen op een rij en beslissen we samen over de best passende behandeling. Een behandeling kan gevolgen hebben op het gebied van plassen. En vaak heeft het ook seksuele gevolgen. Daarom is ook de partner betrokken bij deze gesprekken. Bij uitgezaaide prostaatkanker speelt ook de oncoloog een belangrijke rol in de behandeling. Kies je voor bestralen dan denkt de radiologisch therapeut mee. Daarnaast krijg je ook te maken met de oncologisch verpleegkundige die je begeleidt.’

Welk advies heb je voor mannen met plasklachten?

‘Een goedaardige prostaatvergroting en prostaatkanker zijn niet te voorkomen. Wel zijn er aanwijzingen dat een dieet een beperkte rol speelt. Soms komt het in bepaalde families vaker voor. Voor prostaatkanker zijn er nog geen bevolkingsonderzoeken. Het is gewoonweg erg lastig om het met een eenvoudige test op te sporen. Dat maakt het lastig om er een goed bevolkingsonderzoek voor op te zetten. Bij prostaatklachten denken veel mannen: ik negeer deze klachten eerst maar eens een tijdje. Maar het is heel verstandig om naar de huisarts te gaan. Die kan met een paar testen een eerste indruk krijgen. Om te zien of je je echt zorgen moet maken. Echt, het is de hoogste tijd om prostaatklachten uit de taboesfeer te halen.’

E-mail nieuwsbrief